یکی از مسائل مهمی که در این روزهای سخت اقتصادی به آن توجه میشود، یافتن راهی مناسب برای سرمایه گذاری مطمئن در بازارهای مالی است. نوسانات زیاد بازارهایی چون ارز و طلا باعث ایجاد حس ناامنی از این بخش از بازارهای مالی شده است. همچنین سود سپرده های بانکی نیز همراه با تورم حرکت نمیکند و به نسبت نرخ پایین ترین به سپرده گذاران میدهد و به مرور زمان سرمایه های آنان کوچک و کوچک تر میشود. در این شرایط تحلیلگران و فعالین بازار به سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری تاکید میکنند اما واقعا صندوق های سرمایه گذاری چیست؟ و اینکه «آیا صندوق‌های سرمایه‌گذاری مطمئن هستند؟» و ما میتوانیم با خیال آسوده سرمایه‌مان را به صندوق‌ها بسپاریم؟ چه کسی امنیت آن‌ها را تضمین می‌کند؟

در وهله اول باید گفت که در کشورهای پیشرفته اغلب مردم برای سرمایه گذاری پر سود و مطمئن در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشارکت می‌کنند؛ چون صندوق های سرمایه گذاری توسط افراد حرفه‌ای و متخصص اداره می‌شوند و روشی مطمئن برای سرمایه‌گذاری و حفظ ارزش سرمایه در مقابل تورم به حساب می‌آیند. بنابراین صندوق های سرمایه گذاری را می‌توان به عنوان یکی از بهترین گزینه های سرمایه گذاری در زمان تورم دانست.

امنیت صندوق های سرمایه گذاری 

 در ایران حدود دویست صندوق سرمایه‌گذاری مختلف وجود دارد. دارایی‌های تحت مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری همیشه رو به افزایش بوده است. هم‌اکنون ارزش سرمایه‌ای که در صندوق‌ها وجود دارد نزدیک به هزار و ششصد هزار میلیارد ریال است. این عدد نشان می‌دهد که حرکت سرمایه‌های عمومی به سمت ابزارهای نوین مالی آغاز شده است.

صندوق های سرمایه گذاری برای فعالیت حتما نیاز به تاییدیه سازمان بورس دارند. علاوه بر این تضمین نقد شوندگی در اغلب صندوق‌ها توسط بیمه‌ها و یا بانک‌ها وجود دارد. به صورت خلاصه ویژگی‌هایی که صندوق‌ها را گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری امن تبدیل کرده است به چهار دسته تقسیم می‌شوند:

• فعالیت تحت نظارت سازمان بورس
• نقدشوندگی بالا
• بازده مناسب و ریسک کم
• مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها

یکی از نکاتی که خیلی مهم است و باید به آن اشاره شود این است ک عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری از لحاظ ماهیت با موسسات مالی و اعتباری که در سالیان گذشته سرمایه افراد را جذب کرده و سپرده‌گذاران را مشکل مواجه ساختند و حتی اصل پول مردم را برنگرداند، بسیار متفاوت می‌باشند.

صندوق های سرمایه گذاری تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند و هیچ صندوقی بدون مجوز سازمان بورس فعال نیست و هیچ ربطی به موسسات و صندوق‌های قرض الحسنه که بدون مجوز بانک مرکزی فعالیت می‌کردند، ندارند. به همین دلیل نیز بسیار مطمئن و امن هستند.

فعالیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری تحت نظارت سازمان بورس

 فعالیت مالی صندوق‌‌ سرمايه‌گذاري در ایران کاملا قانونی است و از مصادیق بند۲۱ ماده یک قانون بازار اوراق بهادار مصوب مجلس شوراي اسلامي هستند که در آذرماه ۱۳۸۴ و بنده ماده یک قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید به‌منظور تسهیل اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم قانون اساسی مصوب آذرماه ۱۳۸۸ است و با الهام از متعارف‌ترين شكل از صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري در ساير كشورها طراحي شده‌است.

براساس دستورالعمل تاسیس صندوق سرمایه گذاری مطابق بند۲۰ و ۲۱ ماده یک قانون بازار اوراق بهادار (مصوب آذر ماه ۱۳۸۴ مجلس شورای اسلامی) صندوق‌های سرمایه‌گذاری از جمله نهادهای مالی هستند که فعالیت اصلی آن‌ها سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار است و مالکان آن به نسبت سرمایه‌گذاری خود در سود و زیان صندوق شریک هستند.

مجوز تأسیس و فعالیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری توسط سازمان بورس و اوراق بهادار صادر می‌شود و فعالیت آن‌ها تحت نظارت سازمان انجام می‌گیرد.

نظارت بر صندوق های سرمایه گذاری چگونه انجام می‌شود؟

چنان که تا این جا دیدیم، قوانین محکم و دقیقی برای تاسیس صندوق‌های سرمایه‌گذاری وجود دارد اما کار در این مرحله تمام نمی‌شود و فرایندهای نظارتی سخت‌گیرانه متعددی وجود دارد. این نظارت‌ها هم از سمت سازمان بورس و هم به صورت داخلی و درون خود شرکت انجام می‌شوند:

نحوه نظارت سازمان بورس بر صندوق های سرمایه گذاری

سازمان بورس و اوراق بهادار عملکرد صندوق‌ها را دائما تحت نظر دارد. تمامی فرم‌های تکمیل‌شده صدور و ابطال و نحوه بایگانی اسناد بررسی می‌شوند. همچنین ناظرهای سازمان بورس، محل دفتر شرکت و امکانات و تجهیزات آن را مورد بررسی قرار می‌دهد. علاوه بر این، نرم‌افزار صندوق‌ها امکان نظارت لحظه‌ای بر عملکرد صندوق را فراهم می‌کند و امکانات و اطلاعات زیر را در اختیار سازمان می‌گذارد:

•  صورت‌های مالی
•  گزارش بازرسی
•  ثبت اسناد
•  صورت حساب مشتری
•  امکان ارتباط آنلاین و ذخیره اطلاعات
•  انجام مراحل صدور و ابطال
•  محاسبه ارزش خالص دارایی (NAV)

سیستم نظارت داخلی صندوق‌های سرمایه‌گذاری

ارکان صندوق، یک سیستم نظارت داخلی را اجرا می‌کنند. منظور از ارکان، مدیر، متولی و حسابرس صندوق است. مدیر بر تمام مراحل اجرایی صندوق و دریافت و پرداخت‌ها نظارت دارد و همچنین، عملکرد کارگزاران و مدیر سرمایه‌گذاری صندوق را تحت نظر می‌گیرد. متولی صندوق به صورت مستمر بر عملکرد مدیر و ضامن نظارت دارد. او از ارائه به موقع گزارش‌ها و نظرات حسابرس و انتشار به موقع اطلاعات توسط مدیر اطمینان حاصل می‌کند. همچنین وظیفه طرح موارد تخلف مدیر، ضامن و حسابرس صندوق نزد سبا یا دیگر مراجع به عهده متولی است. حسابرس نحوه طراحی و اجرای سیستم کنترل داخلی و تمامی عملیات مالی صندوق را کنترل می‌کند و صحت محاسبه خالص ارزش دارایی صندوق را مورد بررسی قرار می‌دهد. او همچنین گزارش‌ها، صورت‌های مالی و اطلاعات تهیه شده توسط مدیر را تحت نظر دارد.

سرمایه‌گذاران چگونه می‌توانند بر صندوق‌ها نظارت داشته باشند؟

همان طور که می‌دانید، بورس پیچیدگی‌ها و ادبیات مخصوص به خود را دارد و یادگیری آن‌ها برای همه ممکن نیست. از سوی دیگر، تحلیل وضعیت بازار و سهم‌های مختلف و رصد روزانه اخبار و اطلاعات، فرایندی زمان‌بر است و از عهده هر کسی بر نمی‌آید. بنا به این دلایل، روش‌های غیر مستقیمی برای سرمایه گذاری در بورس ایجاد شده است که صندوق سرمایه گذاری یکی از آن‌ها است. در این روش، شما سرمایه خود را به دست یک گروه از افراد متخصص و حرفه‌ای می‌سپارید و خود ناظر فعالیت‌های آن‌ها خواهید بود.

مواردی که به آن‌ها اشاره کردیم، نظارت‌های قانونی خارجی و داخلی بر صندوق را نشان می‌دهند. این نظارت‌ها میزان اطمینان به صندوق‌ها و اعتبار آن‌ها را بالا می‌برد و احتمال بروز تخلف و اختلاس را به صفر می‌رساند. سرمایه‌گذاران نیز می‌توانند شخصا بر عملکرد صندوق نظارت داشته باشند. آن‌ها مستقیما به صورت وضعیت حساب سرمایه‌گذاری خود دسترسی دارند. گزارش عملکرد صندوق هر سه ماه یک بار روی سامانه کدال منتشر می‌شود و پورتفوی صندوق نیز ماهی یک بار در همین سامانه منتشر می‌شود.

 نقدشوندگی بالای صندوق های سرمایه گذاری

 یکی از ویژگی‌های اصلی صندوق‌های سرمایه‌گذاری میزان نقد‌شوندگی آن‌ها است. همه سرمایه‌گذاری‌ها با هدف از پیش تعیین شده‌ای فعالیت می‌کنند و در نهایت باید نقد شوند. چالش اصلی این است که آیا می‌توانید هر زمان که خواستید سرمایه خود را نقد کنید یا نه؟

صندوق‌های سرمایه‌گذاری این امکان را به خوبی برای سرمایه‌گذاران فراهم آورده‌اند که در هر زمانی بتوانند پول خود را نقد کنند. این فرآیند با پشتوانه دارایی‌هایی است که صندوق‌ها برای سرمایه‌گذاری انتخاب می‌کنند. این دارایی‌ها شامل: سپرده‌های بانکی، سهام، اوراق با درآمد ثابت و … است که همگی نقدشوندگی بالایی دارند.

علاوه بر این، اکثر صندوق‌های سرمایه‌گذاری با بهره ‌گیری از ضامن نقدشوندگی، بازگشت و نقد شدن پول افراد را تضمین می‌کنند. ضامن نقدشوندگی شرکتی حقوقی است که ریسک نقدشوندگی سرمایه را به عهده می‌گیرد.

بازده مناسب و ریسک کم صندوق های سرمایه گذاری مطمئن 

صندوق‌های سرمایه‌گذاری به سه نوع تقسیم می‌شوند: با درآمد ثابت، سهامی و مختلط

صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت با پشتوانه مالی و مدیریتی تیم‌های خبره مسئولیت دارایی سرمایه‌گذاران را بر عهده می‌گیرند و بازدهی بالاتر از بانک و ریسک پایین را فراهم می‌کنند. طبق گزارش‌های اعلامی صندوق‌های با درآمد ثابت کشور، همگی این صندوق‌ها توانسته‌اند در سال ۱۳۹۶ بازدهی بالاتر از نرخ سود بانکی نصیب سرمایه‌گذاران خود کنند؛ به گونه‌ای که حدود ۵۰ درصد این صندوق‌ها در سال گذشته بازدهی بالاتر از ۲۰ درصد را ثبت کرده‌اند و میانگین بازدهی این گروه نیز ۲۰ درصد بوده است.

این آمار و ارقام و ترکیب دارایی این صندوق‌ها، باعث شده که سرمایه‌گذاران نسبت به بازدهی مناسب این صندوق‌ها اطمینان داشته باشند. با توجه به نرخ مصوب و ثابت سود سپرده‌های بانکی و از سوی دیگر ماه شمار شدن محاسبه سود بانکی، جذابیت‌های سرمایه‌گذاری در بانک‌ها کمتر شده است. در طرف مقابل صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت به دلیل وجود اوراق بهادار و سهام، سود بالاتر و امکان محاسبه روز شمار را فراهم کرده‌اند.

 سپرده‌های بلند مدت بانکی حداکثر یکساله هستند و اگرچه امکان برداشت دارند، ولی همراه با نرخ شکست هستند. در صورتی که صندوق‌های با درآمد ثابت نرخ شکست ندارند و هر زمان قابل برداشت هستند. نرخ شکست جریمه‌ای است که بانک‌ها برای سپرده‌گذارانی که قبل از موعد سپرده بلند مدت سرمایه‌ خود را از حساب خارج می‌کنند، در نظر می‌گیرد.

این مطلب را حتما بخوانید: صندوق سرمایه گذاری مختلط چیست؟

مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها در صندوق های سرمایه گذاری 

صندوق‌های سرمایه‌گذاری توسط افراد متخصص مدیریت می‌شود که با بررسی بازار بهترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری را انتخاب کرده و سرمایه افراد را به گردش در می‌آورند. قطعا احتمال موفقیت افرادی که با تمرکز بالا بازار را رصد می‌کنند و حرفه اصلی‌شان معامله‌گری است خیلی بیشتر از افراد عادی است.

در نتیجه صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای افرادی که وقت و دانش کافی برای ورود به بازار سرمایه را ندارند می‌توانند به عنوان راهکاری مناسب برای سرمایه‌گذاری مطمئن در نظر گرفته شود. با این کار شما سرمایه خود را بدست افراد متخصصی سپرده‌اید که با استفاده از تجربه خود پول شما را به گردش در می‌آورند.

نتیجه‌گیری

صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري مي‌توانند در شرايط كنوني اقتصاد ايران كه بسياري از بنگاه‌هاي بزرگ و كوچك با چالش نقدينگي روبه‌رو هستند و نوسانات ناشي از تصميمات نادرست در ورود سرمايه به بازارهاي متفاوت باعث ضربه به پیکر اقتصادی کشور مي‌شود، روش امنی برای سرمایه‌گذاری باشند و زمينه ورود ساير افراد حقيقي و حقوقي را براي كسب بازدهي تعريف شده و مناسب مهيا سازد.

با این توضیحات می‌توان صندوق‌های سرمایه‌گذاری را ابزاری دانست که هم برای سرمایه‌گذار و هم برای سرمایه‌پذیر، فواید و مزایای جذاب‌تری نسبت به سایر گزینه‌های سرمایه‌گذاری دارد و علاوه بر آن با توجه به توضیحات بالا، می‌شود به این نتیجه رسید که صندوق‌های سرمایه‌گذاری بسیار مطمئن هستند.

 برای آشنایی با انواع صندوق سرمایه گذاری کاریزما اینجا کلیک کنید.