وجود ابزارها و نهادهای مالی متنوع و جدید باعث شده که سرمایه گذاری در بورس به روش های مختلفی صورت پذیرد و هر شخص متناسب با میزان آشنایی خود با بورس، سطح دانش مالی، میزان ریسک پذیری، مقدار زمانی که می تواند به بررسی و تحلیل اختصاص دهد و همچنین مهارت هایش در سرمایه گذاری و خرید و فروش سهام، گزینه مناسب برای سرمایه گذاری را انتخاب کند. به طور کلی می‌توان گفت بر حسب میزان مشارکت سرمایه گذار در انجام معاملات، دو نوع روش سرمایه گذاری مستقیم و غیرمستقیم در بازار سرمایه وجود دارد که در این مقاله به تشریح هر کدام از این روش ها  و بیان مزایا و معایب آنها می‌پردازیم.

روش سرمایه گذاری مستقیم چیست؟

برای سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس، شخص خود به طور مستقیم و بدون واسطه به خرید و فروش سهام و سایر اوراق بهادار می‌پردازد. در روش مستقیم سرمایه گذاری در بورس، سرمایه گذار باید تا حدودی با بازار سهام آشنایی داشته باشد و با درنظر گرفتن ریسک و نوسانات حاکم بر بازار سهام شروع به سرمایه گذاری در بورس کند. بعلاوه اینکه باید مهارت هایی را برای سرمایه گذاری فرا گیرد و بطور مداوم اطلاعات خود را به روز کند.

در روش سرمایه گذاری مستقیم در بورس باید زمان کافی داشته باشید تا بتوانید بازار را رصد و موقعیت سهام خود را بررسی کنید. برای سرمایه گذاری در بورس به روش مستقیم می توانید بصورت آنلاین از طریق کد بورسی و یا با مراجعه حضوری به کارگزاری ها سهام مختلف را معامله و در بورس سرمایه گذاری کنید. 

مایل به دریافت کد بورسی هستید؟

بنابراین در سرمایه گذاری مستقیم:

• سرمایه گذار شخصا وارد معاملات بورس و خرید و فروش سهام می‌شود.
• معامله‌گر می‌تواند با استفاده از روش‌هایی نظیر تلفنی، آنلاین و حضوری، خود اقدام به خرید و فروش سهام و تشکیل پرتفوی کند.
• نیازمند آگاهی، دانش و تجربه کافی در مورد بازار، صنایع و اقتصاد کشور است.
• نیاز به روحیه ریسک‌پذیر دارد.
• فرصت و زمان کافی برای رصد بازار و معاملات نیاز دارد.

مزایای سرمایه گذاری مستقیم

امکان کسب بازدهی بیشتر: همانطور که می‌دانید بورس یکی از پرریسک ترین فرصت‌های سرمایه گذاری است. هرچه ریسک در یک سرمایه گذاری بیشتر باشد انتظار کسب بازدهی نیز بیشتر است. البته این انتظار همواره به واقعیت بدل نخواهد شد و جنبه منفی ریسک باعث می‌شود که ضرر نیز در سرمایه گذاری وجود داشته باشد. بنابراین در کنار سود باید به ضرر آن نیز توجه کنید.

کسب تجربه و یادگیری سرمایه‌گذاری: سرمایه گذاری به صورت مستقیم باعث می‌شود که اطلاعات حوزه مالی و سرمایه گذاری شخص بیشتر شود و به مرور در معامله گری و سرمایه گذاری بهتر عمل کند. البته این امر نیاز به صرف زمان و هزینه مالی زیادی جهت یادگیری و تحلیل دارد. بنابراین اگر این شرایط را ندارید و نمی‌توانید زمان کافی را برای یادگیری و سرمایه گذاری صرف کنید پیشنهاد می‌کنیم ریسک نکنید و روش غیرمستقیم سرمایه گذاری را انتخاب کنید.

تغییر سهام: سرمایه گذاران در این روش امکان تغییر سهام موجود در پرتفوی خود را دارند و می‌توانند در ساعات معاملات، خود مستقیما سهام را خرید و فروش کنند.

معایب سرمایه گذاری مستقیم

هرچند که سرمایه گذاری به صورت مستقیم برای سرمایه‌گذاران تازه وارد بسیار جذاب به نظر می‌رسد اما این روش معایبی دارد که لازم است به آن‌ها توجه کنید.

افزایش احتمال ضرر و زیان بیشتر: اگر شما به عنوان یک سرمایه گذار تازه وارد یا کم تجربه قصد سرمایه گذاری به طور مستقیم در بورس را دارید بهتر است بدانید که این روش سرمایه گذاری با ریسک زیادی همراه است. همانطور که امکان کسب بازدهی مثبت و جذاب در بورس وجود دارد، داده های تاریخی نشان می‌دهد که سرمایه گذاری به طور مستقیم می‌تواند زیان هنگفتی را به سرمایه اشخاص وارد کند.

کاهش امکان نقدشوندگی: بورس بازاری است که سرمایه گذاران به صورت لحظه ای آن را رصد می‌کنند چرا که هر رویداد سیاسی_اقتصادی می‌تواند روند آن را تغییر دهد. بنابراین در صورتیکه فرصت کافی برای زیر نظر داشتن این بازار را ندارید، این احتمال وجود دارد که در صف فروش بمانید و سهامتان نقد نشود.

ریسک بیشتر: با سرمایه گذاری به صورت مستقیم و شخصی احتمال انتخاب سهام‌های پرریسک بسیار زیاد است. 
به طور خلاصه هرچند سرمایه گذاری مستقیم برای سرمایه گذاران معمول‌ترین گزینه به نظر می‌رسد اما ریسک موجود در این روش باعث می‌شود تا بسیاری از افراد به سوی سرمایه گذاری غیرمستقیم کشیده شوند.

روش سرمایه گذاری غیر مستقیم چیست؟

اما روش غیر مستقیم بهترین راه سرمایه گذاری در بورس برای افرادی است که زمان و یا اطلاعات کافی برای انجام معاملات بورسی ندارند. در روش غیر مستقیم سرمایه گذاری در بورس، یک تیم حرفه ای مدیریت سهام افراد را به عهده می گیرند که نسبت به وضعیت بازار آگاهی دارند و لحظه ای از رفتار بازار غافل نمی شوند. سرمایه گذاری در بورس به روش غیر مستقیم با ریسک کمتری نسبت به روش مستقیم همراه است و برای همه افراد بویژه افرادی که بتازگی وارد بورس شده اند بسیار مناسب است. سرمایه گذاری غیر مستقیم از طریق یک شرکت سبدگردان انجام می شود.

بنابراین سرمایه گذاری غیر مستقیم:

•    مناسب برای سرمایه گذاران غیر حرفه‌ای است.
•    مناسب برای سرمایه گذاران حرفه‌ای که قصد مدیریت ریسک پرتفوی خود را دارند.
•    مناسب کسانی‌ است که فرصت رصد بازار و معاملات را ندارند.
•    مناسب افراد مختلف با سطح ریسک‌پذیری مختلف است.
•    سرمایه گذاری از طریق ابزارهای مالی در بازار بورس مانند «صندوق سرمایه گذاری‌ مشترک» و «صندوق‌های قابل معامله» (ETF) و «سبدهای اختصاصی» صورت می‌گیرد.

مزایای سرمایه گذاری غیرمستقیم

کسب بازدهی مناسب از بورس: این نوع از سرمایه گذاری مناسب افرادی است که علاقه مند به سرمایه گذاری در بورس و کسب بازدهی هستند اما به هر دلیل فرصت و زمان بررسی و تحلیل بازار و شرایط کلی بورس را ندارند یا به دلیل نداشتن تجربه کافی ترجیح می‌دهند تحلیلگران حرفه‌ای ریسک پرتفوی خود را مدیریت کنند.

مدیریت ریسک: وجود تیم حرفه ای در مدیریت دارایی‌های سرمایه گذاران در روش غیرمستقیم باعث می‌شود تا ریسک سرمایه گذاری به میزان زیادی کاهش یابد و به حداقل ممکن برسد.

سرمایه گذاری با مبالغ کم: ابزارهای مالی که در دسته سرمایه گذاری غیرمستقیم قرار می‌گیرند امکان سرمایه گذاری با مبالغ کم را فراهم می‌کنند که در ادامه به توضیح هر کدام خواهیم پرداخت.

معایب سرمایه گذاری غیرمستقیم

نداشتن حق رای در مجامع: در این روش سرمایه گذاری برخلاف روش مستقیم، سرمایه گذاران عموما نمی‌توانند در مجامع شرکت کنند و رای خود را به ثبت برسانند.

عدم امکان تغییر در پرتفوی سرمایه گذاری مطابق با سلیقه شخصی: در این روش سرمایه گذار نمی‌تواند مطابق با سلیقه خود پرتفوی یا سبد سرمایه گذاری را تغییر دهد چرا که این پرتفوی توسط مدیران صندوق مدیریت می‌شود که از میان تحلیلگران حرفه ای بازار سرمایه انتخاب می‌شوند و همگی مدارک حرفه‌ای سازمان بورس و اوراق بهادار را دارند.

هزینه مدیریت پرتفوی: برای مدیریت پرتفوی سرمایه گذاری هزینه های مستقیم و غیرمستقیمی وجود دارند که به طور مشخص اعلام می‌شوند. با این حال، هزینه مدیریت پرتفوی بسیار کمتر از ریسک و هزینه ای است که در سرمایه گذاری مستقیم به دارایی‌های سرمایه گذاران وارد می‌شود.

ابزارهای سرمایه گذاری غیر مستقیم در بورس

در سرمایه گذاری غیرمستقیم دو ابزار کلی وجود دارند که شامل:

•    صندوق سرمایه گذاری‌ ( اوراق، سهام، طلا و …)
•    سبدگردانی اختصاصی

صندوق های سرمایه گذاری

پیشتر راجع به صندوق های سرمایه گذاری و مزایا و معایب آن در مقاله «صندوق سرمایه گذاری چیست و انواع آن کدام است؟» آشنا شده ایم. همانطور که میدانیم صندوق سرمایه گذاری از ترکیب تعدادی سهام، اوراق مشارکت و یا اوراق بهادار و با پول افراد مختلف تهیه شده و همگی در سود و زیان آن سهیم هستند. صندوق های سرمایه گذاری به انواع مختلفی تقسیم میشوند که هر کدام ویژگی های مخصوص به خود را دارند. تنوع در صندوق های سرمایه گذاری باعث شده که افراد با درجه های مختلف ریسک پذیری بتوانند در این صندوق ها سرمایه گذاری کنند.

برخی افراد تمایل دارند تا سود ماهانه‌ و ثابتی دریافت کنند و ریسک پرتفوی سرمایه گذاری آن‌ها حداقل ممکن باشد. صندوق‌های سرمایه گذاری درآمد ثابت آن نوع از ابزارهای سرمایه گذاری غیرمستقیم است که این دسته از سرمایه گذاران می‌توانند واحدهای آن را خریداری کنند و از مزایای آن بهره‌مند شوند. در مقاله «صندوق درآمد ثابت چیست؟» به طور مفصل از این صندوق‌ها گفتیم. با مطالعه آن می‌توانید از کارکرد آن‌ها و چگونگی معاملاتشان مطلع می‌شوید.

در مقابل اما برخی انتظار دارند پرتفوی سرمایه گذاری آن‌ها به گونه‌ای انتخاب شود که از بازدهی بورس برخوردار شوند و توان پذیرش ریسک بیشتری نیز دارند. صندوق‌های سهامی نوعی دیگری از صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که این افراد می‌توانند با خرید آن‌ها از رشد بازار بهره‌مند شوند. در مقاله «صندوق سرمایه‌گذاری سهامی چیست؟» این نوع از صندوق‌ها را به طور مفصل توضیح دادیم.

نوعی دیگر از صندوق‌های سرمایه گذاری وجود دارند که مناسب افرادی است که در میانه این طیف قرار دارند و ترکیبی از صندوق درآمد ثابت و صندوق سهامی را ترجیح می‌دهند. به این نوع از صندوق‌ها، صندوق‌های مختلط می‌گویند که همانطور که گفته شد با نسبت 40 به 60 ترکیب سهام و اوراق درآمد ثابت را در پرتفوی خود دارد.

نکته‌ای که باید بدان توجه کرد این است که این صندوق‌ها و صندوق‌های سهامی ریسک به مراتب بیشتری نسبت به صندوق‌های درآمد ثابت دارند چرا که درصد بیشتری از دارایی‌هایشان را سهام تشکیل می‌دهند. بنابراین احتمال کاهش بازدهی نیز در آن وجود دارد.

برای این منظور و جلوگیری از کاهش اصل سرمایه، زیر نظر سازمان بورس نوع جدیدی از صندوق‌های سرمایه گذاری به بازار عرضه شد تحت عنوان صندوق سرمایه گذاری تضمین اصل سرمایه که در شرایط مثبت بازار بازدهی مثبت متناسب با آن را دارد اما در شرایط منفی از اصل سرمایه آن‌ها کاسته نخواهد شد هرچند بازدهی کل صندوق منفی باشد. این صندوق دو نوع واحد سرمایه گذاری دارد که پیش از سرمایه‌گذاری بهتر است اطلاعات کاملی از آن‌ها داشته باشد.

 جهت مطالعه بیشتر در خصوص این صندوق می‌توانید به مقاله «صندوق تضمین اصل سرمایه کاریزما» مراجعه کنید.

سبدگردانی اختصاصی

سبدهای اختصاصی شرکت های سبدگردان یکی دیگر از انواع روش غیر مستقیم سرمایه گذاری در بورس هستند. سبد اختصاصی به سبدی از سهام گفته می شود که در آن دارایی افرادبه صورت اختصاصی توسط متخصصین بورسی مورد بررسی قرار می گیرد و بهترین زمان برای معامله هر سهم (اعم از خرید و یا فروش) تشخیص داده می شود.

در روش غیر مستقیم سرمایه گذاری در بورس از طریق سرمایه گذاری در سبد اختصاصی، به میزان ریسک پذیری سرمایه گذار توجه می شود و سهام مختلف به اسم خود شخص خریداری می شود و فرد از سود آن بهره مند می شود و سبدگردان فقط هدایت دارایی فرد سهامدار را به عهده دارد.

با سرمایه گذاری در شرکت های سبدگردان، ریسک بازار بورس را به حداقل می رسانید و اینکه می توانید بدون تلف کردن وقت، سرمایه خود را افزایش دهید. شرکت سبدگردان کاریزما یکی از مطمئن ترین و کارآمدترین شرکت های سبد گردان است که با مدیریت حرفه ای توانسته اعتماد سرمایه گذاران بسیاری را بسوی خود جلب کند.

برای آشنایی بیشتر اینجا کلیک کنید.

تفاوت سرمایه گذاری مستقیم و غیر مستقیم

اگر برای ورود به بورس بین انتخاب این دو روش مردد هستید می توانید مزایا و معایب سرمایه گذاری مستقیم و غیرمستقیم را بررسی کنید و بعد تصمیم بگیرید. اگر بخواهیم این دو روش سرمایه گذاری را با هم مقایسه کنیم به نتایج زیر خواهیم رسید:

•    در سرمایه گذاری غیر مستقیم شما از راهنمایی و مشاوره افراد متخصص برخوردار هستید.
•    با افتتاح یک سبد اختصاصی شما می توانید متناسب با سرمایه و ریسک پذیری خود سبد خود را انتخاب کنید. در سبدگردان ها انواع سبدها برای سلیقه های مختلف طراحی شده است.
•    در سبدگردانی شما مالکیت مستقیم دارایی های خود را به عهده دارید و فقط مدیریت آن را به افراد متخصص می سپارید.
•    مورد دیگر میزان سرمایه لازم برای سرمایه گذاری مستقیم و غیر مستقیم در بورس است. در سرمایه گذاری مستقیم شما برای خرید و فروش در بازار سرمایه نیاز به حداقل ۵۰۰ هزار تومان پول دارید اما در روش غیر مستقیم از طریق سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری مشترک هر واحد از صندوق ها ۱۰۰ هزارتومان و در سرمایه گذاری غیر مستقیم سبد اختصاصی مبالغ سرمایه گذاری باید بسیار بزرگ باشد. بنابراین با توجه به پولی که دارید تصمیم بگیرید که کدام روش برای شما بهتر است.
•    اگر بخواهیم میزان ریسک سرمایه گذاری دو روش مستقیم و غیر مستقیم را مقایسه کنیم می توانیم بگوییم شما با انتخاب سبد کم ریسک یک سبدگردان و سرمایه گذاری در آن می توانید ریسک سرمایه گذاری خود را به مقدار قابل توجهی کاهش دهید.
•    مورد بعدی کارمزدی است که در سرمایه گذاری غیرمستقیم باید پرداخت کنید. سبدگردان ها تنها در صورتی از شما مبلغی به عنوان کارمزد دریافت می کنند که سود شما از سود بانکی بیشتر باشد.

سوالات متداول

تفاوت سرمایه‌ گذاری در صندوق‌های سرمایه‌ گذاری و شرکت‌های سبد گردان چیست؟

کارمزد مدیریت دارایی در این دو روش متفاوت است و علاوه بر آن با مبالغ کمتری امکان سرمایه گذاری در صندوق‌های سرمایه گذاری وجود دارد در صورتیکه برای سرمایه گذاری در شرکت‌های سبدگردان می‌بایست با مبالغ زیاد سرمایه گذاری کنید.

انواع سرمایه گذاری غیر مستقیم در بورس چیست؟

به طور کلی ابزارهای سرمایه گذاری به طور غیرمستقیم در دو دسته کلی صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبدگردانی اختصاصی تقسیم می‌شوند.

سرمایه گذاری غیر مستقیم مناسب چه کسانی است؟

این نوع سرمایه گذاری مناسب برای افرادی است که زمان و یا اطلاعات کافی برای انجام معاملات بورسی ندارند و ترجیح می‌دهند افراد حرفه‌ای بازار سرمایه پرتفویشان را مدیریت کنند.