در مقالات مختلف بارها به لزوم سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بورس اشاره و تاکید کردیم که برای افراد تازه وارد و کم تجربه بهتر است به جای تحمل ریسک زیاد و سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس و بازار سرمایه از تجربیات و دانش افراد حرفه‌ای و متخصص بازار استفاده کنند تا ریسک پرتفوی خود را به حد مطلوب کاهش دهند و بتوانند بازدهی مناسبی کسب کنند. همانطور که می‌دانید و در مقاله «سرمایه‌گذاری مستقیم و غیرمستقیم چیست؟» اشاره کردیم دو روش مرسوم سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازار بورس سبدگردانی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند. 

با صندوق‌های سرمایه‌گذاری در مقاله «صندوق سرمایه گذاری چیست و انواع آن کدام است؟» آشنا شدیم و دانستیم چه نوع صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بورس وجود دارد و به طور مفصل مزایا و معایب آن را برشمردیم. همچنین در مقاله «سبدگردانی چیست و مناسب چه افرادی است؟» نیز به مدیریت دارایی توسط سبدگردان پرداختیم. در این مقاله اما به مقایسه این دو می‌پردازیم و به این سوالات پاسخ خواهیم داد که تفاوت سبدگردانی و صندوق سرمایه گذاری چیست؟ سرمایه گذاری در صندوق ها بهتر است یا سبدگردانی اختصاصی؟ و با اشاره به مزایا و معایب در انتها، می‌توانیم میان این دو روش دست به انتخاب بزنیم.

سبدگردانی بهتر است یا صندوق سرمایه گذاری؟

شاید به عنوان یک سرمایه‌گذار به دنبال بهترین گزینه برای سرمایه‌گذاری باشید اما خوب است بدانید بهترین گزینه‌ای وجود ندارد. هر کدام از ابزارها و گزینه‌های سرمایه‌گذاری موجود در بازار سرمایه دارای مزایا و معایبی هستند که مناسب یک شخص است. میزان ریسک پذیری افراد مختلف با یکدیگر متفاوت است و همینطور مقدار سرمایه، افق سرمایه‌گذاری شخص مورد نظر و میزان بازدهی مورد انتظار وی نیز با شخص دیگر تفاوت دارد. بنابراین هر سرمایه‌گذار می‌بایست متناسب با ویژگی‌های مربوط به خود دست به انتخاب بزند. بنابراین لازم است تا پیش از انتخاب بداند سبدگردانی چیست؟ صندوق سرمایه‌گذاری چیست؟ تفاوت ها و مزایا و معایب هر کدام چگونه است تا بهترین گزینه را براساس ویژگی‌های خود انتخاب کند.

تفاوت‌های سبدگردانی و صندوق سرمایه گذاری

به دلیل اینکه در مقاله‌هایی که لینک آن‌ها را قرار دادیم، به طور مفصل به این دو روش سرمایه‌گذاری غیرمستقیم پرداخته‌ایم، از تکرار مجدد آن خودداری می‌کنیم و تنها تفاوت‌های آن‌ها را ذکر می‌کنیم. به طور کلی تفاوت سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبدگردان‌ها از منظر سرمایه‌گذاران در عناوین زیر نهفته است:

1) حداقل مبلغ سرمایه‌گذاری
2) مدت زمان سرمایه‌گذاری
3) اختصاصی بودن سرمایه‌گذاری
4) دریافت مشاوره و اطلاع از وضعیت سبد
5) تنوع دارایی‌ها
6) هزینه‌های قابل پرداخت

در ادامه به طور مفصل به توضیح هر کدام می‌پردازیم.

حداقل مبلغ سرمایه‌گذاری

احتمالا می‌دانید حداقل مبلغ سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری به اندازه یک واحد یا یونیت (Unit) از آن صندوق است. قیمت هر کدام از این واحدهای صندوق از چندصد هزار تومان تا چند میلیون تومان است که در اساسنامه و امیدنامه صندوق سرمایه‌گذاری مورد نظر قید شده است. این قاعده در مورد صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله یا ETF متفاوت است و به اندازه حداقل مقدار مجاز قابل سرمایه‌گذاری در بورس است که در حال حاضر به مقدار پانصد هزار تومان است.

این مقدار در مورد سبدگردانی متفاوت است و حداقل مبلغ سرمایه‌گذاری در قرارداد سبدگردانی را خود شرکت سبدگردانی تعیین می‌کند. به عنوان مثال حداقل مقدار سبدگردانی در یک شرکت به اندازه 1 میلیارد تومان است و شرکتی دیگر این مقدار را 2 یا 5 میلیارد تومان تعیین می‌کند. همانطور که متوجه شده‌اید حداقل میزان سرمایه‌گذاری تفاوت بسیاری در این دو روش دارند و یکی از موارد مهمی است که بر تصمیم سرمایه‌گذاران تاثیرگذار است.

‌به عنوان مثال سبدگردان کاریزما که اولین سبدگردان در بازار مالی ایران است و تجربه بسیاری در زمینه سبدگردانی دارد و همچنین تنوع خدمات آن همچون صندوق‌های سرمایه‌گذاری بسیار گسترده است، در حال حاضر با حداقل مبلغ یک میلیارد تومان خدمات سبدگردانی به مشتریان ارائه می‌کند.

مقاله پیشنهادی: بازار مالی چیست و انواع آن کدام است؟

مدت زمان سرمایه‌گذاری

احتمالا در قراردادهای سبدگردانی مشاهده کرده باشید که مدت‌زمان سرمایه‌گذاری در سبدگردان یک الی دو ساله است. هرچند در قرارداد سبدگردانی نیز تمهیداتی جهت فسخ زودتر از موعد قرارداد اندیشیده شده است. مدت زمان سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری اما عموما بسیار کوتاه مدت و حتی چند روزه است. تعداد بسیار کمی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری حداقل مدت زمان سرمایه‌گذاری را سه ماه در نظر می‌گیرند و عمدتا واحدهای آن حتی پس از چند روز نیز قابل ابطال و فروش هستند. بنابراین از این منظر شاید بتوان گفت صندوق‌های سرمایه‌گذاری از نقدشوندگی به نسبت بالاتری برخوردار هستند. 

اختصاصی بودن سرمایه‌گذاری

در سبدگردانی اختصاصی، مدیران سبد سرمایه‌گذاری براساس میزان ریسک پذیری، افق زمانی سرمایه‌گذاری شخص سرمایه‌گذار و دیگر ویژگی‌های تاثیر گذار بر انتخاب سبد سرمایه‌گذاری، برای او دست به انتخاب میز‌نند. با این حال سرمایه گذار می‌تواند همچنان در سبد مورد نظر اعمال نظر کند.

در خصوص صندوق‌های سرمایه‌گذاری اما اینچنین نیست و مبالغ خرد سرمایه‌گذاران مختلف در یک صندوق جمع آوری می‌شود و با آن دارایی‌هایی براساس نوع صندوق مورد نظر خریداری می‌گردد. در مقاله صندوق‌های سرمایه‌گذاری انواع آن را نام بردیم. با توجه به شرایط بازار و میزان ریسک‌های موجود نیز مدیر صندوق در دارایی‌های صندوق اعمال نظر می‌کند و از این طریق ریسک پرتفوی را کاهش می‌دهد و در جهت حفظ بازدهی مطلوب تلاش می‌نماید.

دریافت مشاوره و اطلاع از وضعیت سبد

در سبدگردانی اختصاصی، سرمایه‌گذار به طور مستمر گزارشاتی در خصوص وضعیت پرتفوی و جزئیات سرمایه‌گذاری قرار می‌گیرد این مورد نیز در خصوص صندوق‌های سرمایه‌گذاری وجود دارد. دارنده واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری با مطالعه گزارش‌هایی که مدیران صندوق‌ بر روی سایت کدال یا در سایت صندوق سرمایه‌گذاری قرار می‌دهند می‌توانند از نوع و میزان دارایی صندوق خود آگاهی یابند. در هر دو روش سبدگردانی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری نظارت سازمان بورس و حسابرس وجود دارد.

در صورتیکه در خصوص مشاهده پرتفوی صندوق‌های سرمایه‌گذاری اطلاعی ندارید و علاقه‌مند به دانستن نکات مربوط به آن هستید پیشنهادی می‌کنیم مقاله «اسرار مشاهده پرتفوی صندوق‌های سرمایه‌گذاری» را مطالعه کنید. 
دریافت مشاوره در خصوص سبدگردانی اختصاصی یا سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری در شرکت‌های سبدگردان‌ مختلف متفاوت است. خوشبختانه سبدگردان کاریزما در موارد مختلف مشاوره رایگان دارد.

به مشاوره نیاز دارید؟

تنوع دارایی‌ها

در حال حاضر و در تاریخ نگارش این مقاله 67 سبدگردان دارای مجوز از سازمان بورس اوراق بهادار وجود دارند که خدمات سبدگردانی اختصاصی را به مشتریان عرضه می‌کنند. در سایت سازمان بورس و در این لینک می‌توانید نام نهادهای فعال در این حوزه که دارای مجوز هستند را مشاهده کنید.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری موجود در بازار سرمایه به لطف نوآوری‌هایی که در سالهای اخیر صورت گرفته از تنوع بسیار بالایی قرار دارد و هر سرمایه‌گذار می‌تواند با توجه به میزان ریسک پذیری خود و دیگر موارد مهم، صندوق سرمایه گذاری مورد نظر خود را انتخاب کند. این صندوق‌ها شامل موارد زیر هستند:

۱- صندوق هاي سرمايه گذاري با درآمد ثابت
۲- صندوق‌ سرمایه‌گذاری در سهام
۳- صندوق‌ سرمایه‌گذاری مختلط
۴- صندوق‌ سرمایه‌گذاری اهرمی
۵- صندوق سرمایه گذاری کالایی
۶- صندوق‌های خصوصی
7 -صندوق در صندوق

از دیگر صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌توان به صندوق سرمایه گذاری پروژه‌ای، صندوق‌های نیکوکاری، صندوق‌های جسورانه، صندوق‌های اختصاصی بازارگردان، صندوق سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان و صندوق های املاک و مستغلات اشاره کرد. همچنین صندوق‌های سرمایه‌گذاری را می‌توان در دو دسته صندوق‌های غیرقابل معامله (صدور و ابطالی) و صندوق‌های قابل معامله یا ETF تقسیم کرد. صدور و ابطال واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری غیرقابل معامله را تنها از طریق پنل صندوق می‌تواند خریداری کرد.

قصد خرید صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارید؟ 

صندوق‌های قابل معامله را اما از طریق پنل معاملاتی کارگزاری می‌توانید شخصا و بدون واسطه خرید و فروش کنید. برای خرید این نوع از صندوق‌ها می‌بایست کد بورسی دریافت کنید. در صورتیکه هنوز نمی‌دانید مراحل دریافت کد بورسی چگونه است می‌توانید مقاله «چگونه وارد بورس شویم؟» را مطالعه کنید.

هنوز کد بورسی دریافت نکرده‌اید؟

هزینه‌های قابل پرداخت

هزینه‌های و کارمزد‌های سبدگردانی اختصاصی با صندوق‌های سرمایه‌گذاری متفاوت است. در برخی مواقع نیز کارمزد صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله و غیرقابل معامله نیز با یکدیگر تفاوت دارند. کارمزد سبدگردانی از دو جزء کارمزد ثابت و کارمزد متغیر تشکیل شده است که در مقاله «کارمزد سبدگردانی در بورس چقدر است؟» به طور مفصل توضیح داده شد. کارمزد صندوق‌ها نیز شامل کارمزد صدور و ابطال و کارمزدهای داخلی و نظارتی و غیره تشکیل شده است که در امیدنامه صندوق‌ها ذکر شده‌اند و توسط سازمان بورس اوراق بهادار ابلاغ می‌شود. در این لینک می توانید خلاصه ای از کارمزد صندوق ها با در نظر گرفتن موراد تعیین کننده آنها در سرمایه گذاری کاریزما را مشاهده کنید.

سخن پایانی

سبدگردانی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری دو روش سرمایه‌گذاری غیرمستقیم هستند که سرمایه‌گذاران بسیاری براساس ترجیحات شخصی خود و هدف از سرمایه‌گذاری با توجه به میزان ریسک‌پذیری خود بین آن‌ها دست به انتخاب می‌زنند. به طور دقیق نمی‌توان گفت کدام یک از این دو گزینه برای سرمایه‌گذاران بهتر است و هر شخص متناسب با خود و در هر برهه از زمان انتخاب بهتری خواهد داشت که خود تصمیم گیرنده است. بهتر است سرمایه‌گذاران از شرکت‌های سبدگردانی قابل اعتماد در خصوص انتخاب گزینه مناسب خود راهنمایی بگیرند. در این راستا مطالعه مطلب «بهترین شرکت سبدگردانی چه ویژگی‌هایی دارد؟» به شما کمک خواهد کرد.