کسب بازدهی مضاعف و امکان سرمایه گذاری با مبلغی بیش از دارایی، یکی از دلایلی است که سرمایه گذاران را به سمت گرفتن اعتبار و اهرم در سرمایه گذاری سوق می‌دهد. امکان کسب بازدهی بیش از بازار در روند صعودی و در مدت زمان اندک تا چندی پیش تنها برای سرمایه گذاران کلان امکان پذیر بود و فرآیند گرفتن اعتبار کمی پیچیده و زمان‌بر بود. اما سازمان بورس اوراق بهادار از نوع تازه ای از صندوق‌های سرمایه گذاری با عنوان «صندوق‌ اهرمی» رونمایی کرد که امکان گرفتن اهرم بر روی سرمایه گذاری را برای سرمایه‌های خرد نیز فراهم کرد. 

قابلیت سرمایه گذاری به صورت غیرمستقیم و امکان گرفتن اهرم و اعتبار در سرمایه گذاری باعث ایجاد جذابیت بالای این نوع از صندوق های سرمایه گذاری شده است. سرمایه‌گذاران تمایل دارند با خرید واحدهای صندوق اهرمی علاوه بر سپردن مدیریت دارایی خود به افراد حرفه‌ای، امکان سرمایه گذاری با چند برابر پول خود را داشته باشند تا بازدهی بیشتری کسب کنند. 

صندوق اهرمی چیست؟ صندوق های اهرمی مناسب کدام سرمایه گذاران است؟ چگونه می‌توان در صندوق اهرمی سرمایه گذاری کرد؟ چگونه می‌توان با خرید واحدهای صندوق اهرمی سود کرد؟ در این مقاله به این پرسش ها و پرسش‌های دیگری که در این خصوص دارید پاسخ خواهیم داد.

اهرم چیست؟

اهرم در علم فیزیک به ابزاری گفته می‌شود که با صرف کمترین انرژی بیشترین بازخورد را بدهد و باعث سهولت در انجام کاری می‌شود. در علوم مالی نیز اهرم مشابه با این تعریف عمل می‌کند و اهرم سرمایه گذاری به شما این اجازه را می دهد که با مبلغی بیش از دارایی خود وارد یک سرمایه گذاری شوید. بنابراین نوسانات ارزش دارایی مورد نظر بر یک مبلغ مشخص اثر بیشتری می‌گذارد و به همین شکل سود یا زیان یک فرد بیشتر از حالتی می شود که صرفا با سرمایه خود وارد معامله شود.

منظور از صندوق اهرمی چیست؟

همانطور که می دانید صندوق های سرمایه گذاری یکی از راه‌های ساده و مفید برای ورود به بازار بورس هستند اما یکی از دلایلی که تا پیش از این بسیاری از معامله گران حرفه‌ای از طریق صندوق‌ها اقدام به سرمایه گذاری نمی کردند و ترجیح می دادند به صورت شخصی خرید و فروش سهام انجام دهند، عدم امکان استفاده از اهرم بود. همین موضوع سبب شد که سازمان بورس به فکر راه اندازی صندوق های اهرمی بیافتد تا سرمایه گذاران بتوانند در صندوق های سهامی نیز از تکنیک‌ اهرم مالی استفاده کنند که این میتواند باعث شود صندوق های سرمایه گذاری و سرمایه گذاری غیرمستقیم رونق پیدا کند.

صندوق سرمایه گذاری اهرمی چیست؟

صندوق اهرمی از نوع صندوق‌های سهامی است که با مکانیزم اهرم بازدهی مضاعفی برای سرمایه گذاران ایجاد می‌کند و از دو نوع واحد سرمایه گذاری ایجاد میشود. صندوق‌ های اهرمی به افرادی که قصد دارند با پذیرش ریسک بیشتر وارد بازار سهام شوند این امکان را می دهد که با بهره گیری از بسیاری از مزایای صندوق های سرمایه گذاری اعم مدیریت حرفه ای پورتفوی و نقد شوندگی بالا، از ابزار اهرم نیز برخوردار شوند. همانطور که اشاره شد صندوق اهرمی دو نوع واحد برای سرمایه گذاری دارد که برای دو گروه از سرمایه گذاران با دو هدف و رویکرد متفاوت است. یک دسته واحد های عادی و یک دسته واحد های ممتاز است.

واحدهای سرمایه گذاری صندوق های اهرمی

همانطور که گفته شد واحدهای صندوق های اهرمی به دو صورت است که هم برای افراد ریسک پذیر و هم برای افراد ریسک گریز طراحی شده اند.

واحد های عادی

واحد های عادی مخصوص سرمایه گذارانی است که قصد پذیرش ریسک بالا ندارند و انتظار یک بازدهی محدود ولی مطمئن را دارند. بازدهی واحد های عادی صندوق اهرمی کاریزما تقریبا بین 20 تا 30 درصد معادل سالانه خواهد بود که بسته به میزان بازدهی سبد دارایی صندوق در این بازه متغیر خواهد بود. این واحد ها به صورت صدور و ابطال انجام می‌شوند. این واحد ها برای صندوق اهرمی کاریزما در سایت charisma.ir صدور و ابطال میشود.

واحد‌های ممتاز

در مقابل واحد های ممتاز مناسب افراد جسور و ریسک پذیر است که قصد استفاده از اهرم برای سرمایه گذاری دارند و انتظار بازدهی بالایی از سرمایه گذاری خود دارند. واحد های ممتاز به صورت قابل معامله در بورس هستند و از طریق سامانه های آنلاین کارگزاری با جستجوی نماد مورد نظر قابل داد و ستد هستند. برای صندوق اهرمی کاریزما واحد های ممتاز با جستجوی نماد اهرم قابل خرید و فروش میباشد. 

واحدهای ممتاز خود به دو نوع واحدهای ممتاز عام و واحدهای ممتاز خاص تقسیم می‌شوند.

واحدهای ممتاز خاص: به واحدهای ممتازی گفته می‌شود که در اختیار موسسان صندوق است و حق رای دارند. نقل و انتقال واحدهای ممتاز خاص تحت شرایط و ضوابط خاصی صورت می‌گیرد.

واحدهای ممتاز عام: به واحدهای ممتازی گفته می‌شود که در دست سهامداران عام است و در تابلو معاملات خرید و فروش می‌شود. برای خرید این واحدها نیاز به داشتن کد بورسی دارید و سپس باید در کارگزاری ثبت نام کنید. 
در صورتیکه هنوز کد بورسی ندارید بر روی لینک زیر کلیک کنید.

نحوه کارکرد صندوق اهرمی

صندوق اهرمی از نوع صندوق سهامی هستند یعنی مدیر صندوق محدودیتی در خرید سهام ندارد بنابراین ارزش دارایی های صندوق به فراخور تغییرات قیمت سهام می تواند دچار نوسانات نامحدودی شود ولی گروه سهامداران ممتاز متضمن تحقق حداقل بازدهی برای سهامداران عادی خواهند بود. بنابراین سهامداران عادی چندان نگرانی از تحقق بازدهی خود ندارند و به نوعی گویا در صندوق های با درآمد ثابت سرمایه گذاری کرده اند. اما سهامداران ممتاز در ازای پذیرش چنین ریسک و تعهدی چنانچه بازدهی صندوق بیش از سقف بازدهی تعیین شده برای سهامداران عادی یعنی همان 30 درصد باشد، علاوه بر سودی که به سرمایه خودشان تعلق می گیرد، مازاد سود سهامداران عادی را هم بدست خواهند آورد.

مثال: 

به طور مثال فرض کنید بازدهی صندوق اهرمی کاریزما در یک سناریو، 190 درصد باشد. در این حالت سهامداران عادی سقف بازدهی معین شده یعنی 30 درصد بازدهی خواهند داشت ولی مازاد بازدهی کسب شده یعنی 160 درصد از سود آنها به سهامداران ممتاز خواهد رسید. با توجه به اینکه سهامداران ممتاز از محل سرمایه خودشان نیز 190 درصد بازدهی کسب کردند با بدست آوردن مازاد بازدهی سهامداران عادی، به صورت اهرمی کسب سود می کنند.

در سناریو دیگر چنانچه صندوق در طول سال 15 درصد سود کند، سهامداران عادی کف سود تعیین شده یعنی 20 درصد را دریافت خواهند کرد و فاصله کسری بازدهی یعنی 5 درصد سود از محل سهامداران ممتاز جبران خواهد شد و در این حالت سهامداران ممتاز چیزی کمتر از سود کل صندوق یعنی 15 درصد بدست خواهند آورد.

سود و زیان صندوق اهرمی:

با توجه به نوع سهامداران صندوق، دو NAV یا خالص ارزش دارایی در این صندوق به طور روزانه محاسبه می شود که به طور مجزا مربوط به سهامداران عادی و ممتاز خواهد بود.

مقایسه واحدهای بدون ریسک و پرریسک صندوق سرمایه گذاری اهرمی

همانطور که تا کنون متوجه شده اید، واحدهای عادی صندوق های اهرمی که از نوع صدور و ابطالی هستند را می‌توان به عنوان واحدهای با درآمد ثابت به حساب آورد. این واحدها مناسب افراد ریسک گریز است که ترجیح می‌دهند کف و سقف بازدهی مشخصی داشته باشند. بنابراین در صورتیکه قصد دریافت سود بدون ریسک و مشخصی دارید این واحدها بسیار مناسب هستند.

در مقابل اما واحدهای ممتاز صندوق اهرم که به صورت قابل معامله (ETF) در بورس خرید و فروش می‌شوند ریسک زیادی دارند و افراد ریسک پذیر تمایل بیشتری به خرید این واحدها دارند. در روندهای صعودی سهامداران از این صندوق استقبال زیادی دارند چرا که بازدهی چند برابری نسبت به شاخص کل دارند و در کمترین بازه زمانی بازدهی خوبی نصیب سرمایه گذاران می‌کند.

مزایای صندوق های اهرمی

پیش از معرفی و عرضه صندوق‌های سرمایه گذاری اهرمی خلاء اخذ اعتبار برای مبالغ خرد و کسب بازدهی مضاعف از سهام احساس می‌شد. با وجود این ابزار اما امکان پاسخگویی به نیاز افراد بسیار ریسک پذیر و افراد ریسک گریز وجود دارد. بنابراین از مزایای صندوق‌های اهرمی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

اعتبار گرفتن و کسب بازدهی مازاد

به دلیل اهرمی که در واحدهای ممتاز این صندوق وجود دارد، سرمایه گذاران می‌توانند با مبالغ کم (حد نصاب سرمایه گذاری در صندوق‌های ETF و سهام 500 هزار تومان است) اعتبار بگیرند و بازدهی بیشتری از میزان سرمایه گذاری خود کسب کنند. توجه کنید که اهرم ریسک سرمایه گذاری را بیشتر می‌کند و بنابراین در نقطه مقابل احتمال بازدهی منفی نیز وجود دارد. بنابراین پیش از سرمایه گذاری حتما با کارشناسان حرفه ای در این حوزه مشورت کنید.

مناسب برای سرمایه گذاران ریسک گریز و ریسک پذیر

به دلیل وجود دو نوع واحد صندوق سرمایه گذاری که هر کدام ویژگی مخصوص به خود را دارند، سرمایه گذاران ریسک پذیر و سرمایه گذاران ریسک گریز امکان سرمایه گذاری در این صندوق را دارند.

برای خرید واحدهای صندوق سرمایه گذاری اهرمی نیاز به مشاوره دارید؟ بر روی این لینک کلیک کنید.

تفاوت صندوق های اهرمی با دیگر صندوق های فعال

در بازار سرمایه صندوق‌های سرمایه گذار متفاوتی داریم که در مقاله انواع صندوق‌های سرمایه گذاری به آن‌ها اشاره کردیم. با این حال درصد زیادی از صندوق‌های سرمایه گذاری در سه دسته صندوق‌های با درآمد ثابت، صندوق‌های مختلط و صندوق‌های سهامی جای می‌گیرند. صندوق‌های با درآمد ثابت را می‌توان جزء صندوق‌های کم ریسک (یا حتی بدون ریسک) فعال در بازار به حساب آورد که حداقل 90 درصد از دارایی‌های خود را در اوراق درآمد ثابت سرمایه گذاری می‌کنند و درصد خیلی کمی را به خرید سهام اختصاص می‌دهند. این صندوق‌ها مختص سرمایه گذاران ریسک گریز است.

نوع دیگر که از آن نام بردیم صندوق‌های مختلط است که 40 تا 60 درصد از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط هستند که بین ۴۰ تا ۶۰ درصد از منابع خود را می‌توانند به خرید سهام اختصاص دهند. این نوع از صندوق‌ها هم مناسب افراد با ریسک‌پذیری متوسط است و صندوق مختلط کاریزما مثالی از این نوع صندوق ها است. نوع دیگری از صندوق‌ها نیز در بازار سرمایه فعال هستند با عنوان صندوق‌های سهامی که باید ۹۰ درصد از منابع خود را به خرید سهم تخصیص دهند. این نوع سوم از صندوق‌ها، صندوق‌های نسبتا پررسیک محسوب می‌شوند.

هیچ‌کدام از این صندوق‌ها امکان سرمایه گذاری به صورت اهرمی را ندارند به این معنا که نمی توانند فراتر از بازدهی صندوق، به سهامدار سود پرداخت کنند و باید بر اساس همان منابعی که از سرمایه‌گذاران دریافت می‌کنند سهام خریداری یا سرمایه‌گذاری کنند. در واقع اصلی‌ترین تفاوت میان صندوق‌های اهرمی با دیگر صندوق‌های بازار سرمایه در اهرمی بودن بازدهی سهامداران ممتاز این صندوق است. این صندوق‌هایی که اکنون با عنوان صندوق های اهرمی ایجاد شده در راستای همان صندوق‌های سهامی است.

صندوق‌های سهامی این مشکل را داشتند که نمی‌توانستند منابعی از سیستم بانکی تامین کنند اما این مشکل در صندوق های اهرمی رفع شده است. برخی افراد حاضرند ریسک بیشتری را در سرمایه‌گذاری اهرم می‌خرد با کاهش قیمت مواجه شود،‌ سرمایه‌گذاری باید زیان بیشتری را متحمل شود. اما در مقابل اگر هم خرید سهام بازدهی مثبتی داشته باشد،‌ سرمایه‌گذار سود بیشتری می‌برد.

ویدیو آموزشی صندوق اهرمی:

برای درک بهتر صندوق اهرمی و نحوه کارکرد آن گروه مالی کاریزما یک ویدیو آموزشی تهیه کرده است که میتواند آن را مشاهده کنید. 

سخن آخر

صندوق اهرمی نوعی از صندوق‌های سرمایه گذاری است که در آن دو نوع واحد سرمایه گذاری وجود دارد و از مکانیزم اهرم برای حداکثر سازی سود استفاده می‌کند. یکی از وجوه تمایز این صندوق با دیگر صندوق های سرمایه گذاری وجود دو نوع واحد (یونیت) سرمایه گذاری است. در صندوق اهرم دو نوع واحد عادی (از نوع صدور و ابطالی) و واحد ممتاز (از نوع قابل معامله یا ETF) وجود دارد. واحد عادی صندوق اهرم مانند صندوق درآمد ثابت عمل می‌کند و سازوکار آن به گونه‌ای طراحی شده است که مناسب سرمایه گذاران ریسک باشد. در مقابل اما واحد ممتاز صندوق اهرم برای افراد ریسک پذیر مناسب است. 

سوالات متداول

صندوق اهرمی چند نوع واحد برای سرمایه‌گذاری دارد؟
این صندوق دارای دو نوع واحد عادی و ممتاز است که واحدهای عادی از نوع صدور و ابطالی هستند و واحدهای ممتاز از نوع قابل معامله یا ETF هستند.

سازوکار صندوق های اهرمی به چه صورت است؟
صندوق اهرمی از نوع سهامی است که واحدهای عادی محدوده کسب بازدهی 20 تا 25 درصد را دارند. در صورتیکه بازدهی بیش از این محدوده باشد، به سرمایه گذاران ممتاز بازدهی بیشتری تعلق می‌گیرد. در مقابل اما اگر بازدهی صندوق کمتر از این محدوده باشد، به سرمایه گذاران عادی همان سود پرداخت می‌شود و ما به تفاوت آن را دارندگان واحدهای ممتاز پرداخت می‌کنند.

ریسک صندوق اهرمی چقدر است؟
این صندوق دارای دو نوع واحد سرمایه گذاری عادی و ممتاز است که ریسک هر کدام متفاوت است. واحدهای عادی این صندوق کم ریسک و واحدهای ممتاز را می‌توان ریسکی دانست.

نحوه انجام معاملات در صندوق های اهرمی چگونه است؟
برای خرید واحدهای عادی که از نوع صدور و ابطالی هستند به سایت کاریزما مراجعه کنید. جهت خرید واحدهای ممتاز نیز پس از ورود به سامانه معاملاتی کارگزاری خود نماد «اهرم» را جستجو کرده و آن را خریداری نمایید.

چه صندوق‌های اهرمی در حال حاضر در بازار سرمایه وجود دارند؟
در حال حاضر سه صندوق اهرمی در بازار سرمایه وجود دارد. صندوق اهرمی کاریزما با نماد «اهرم» نخستین صندوق از نوع اهرمی در بازار سرمایه است. دومین صندوق اهرمی بازار سرمایه نیز با نام «توان» به بازار معرفی شده است که متعلق به سبدگردان مفید است. «شتاب» نیز صندوق اهرمی آگاه است که سومین صندوق اهرمی بازار سرمایه است.