صندوق‌های سرمایه‌گذاری یکی از جدیدترین و جذاب‌ترین ابزارهای مالی در بازار سرمایه هستند که در چند سال گذشته بسیار نام آن‌ها را می‌شنویم. این صندوق‌ها، سرمایه گذاری را برای افرادی که دانش یا زمان کافی برای فعالیت در بورس و بازار سرمایه را ندارند اما در عین حال قصد کسب بازدهی بیشتر از نرخ سود بانکی دارند، تسهیل می‌کنند. در این مقاله ابتدا بررسی می کنیم که صندوق های سرمایه گذاری چه هستند، سپس انواع و بازدهی صندوق های سرمایه گذاری و تعدادی از مهم ترین سوال ها پیرامون آن‌ها را بررسی می کنیم. اگر مشتاق هستید بدانید چه صندوق سرمایه گذاری برای شما بهتر است و کدام صندوق را باید بخرید، تا آخر این مقاله همراه ما باشید. 

صندوق سرمایه گذاری چیست؟ 

صندوق سرمایه گذاری نقش واسطه مالی را دارد، بدین صورت که سرمایه اشخاص را جمع آوری کرده و بوسیله تیم حرفه‌ای تحلیل و با نظر مدیر صندوق اقدام به سرمایه گذاری در ابزارهای مالی مختلف می کند. بدین وسیله ورود سرمایه و افراد غیرحرفه ای به بازار سرمایه تسهیل شده و این افراد هم می توانند از فرصت های مناسب بازار سرمایه بهره مند شوند.

با توجه به اینکه در سال های گذشته انواع بیشتر و جدیدتری از جمله صندوق های طلا، مسکن و جسورانه به بازار سرمایه وارد شدند، امکان سرمایه گذاری در ابزارهایی جز سهام را فراهم کرده اند. هم چنین ورود صندوق هایی مثل صندوق تضمین و صندوق های مختص اوراق دولتی، امکان سرمایه گذاری برای افرادی که ریسک پذیری پایینی داشته و دنبال سود مطمئن هستند را فراهم کرده است.

در مجموع صندوق‌های سرمایه‌گذاری با توجه به امکانات و توانایی‌هایی که در اختیار دارند، تلاش می‌کنند که سرمایه‌گذاری در بازار را جذاب‌تر کرده و فرصت‌ها و انتخاب‌های بیشتری را با ریسک کمتر و بازدهی بالاتر برای سرمایه‌گذاران فراهم کنند. تنوع صندوق‌ها متناسب با خواسته‌ها و انتظارات سرمایه‌گذاران گوناگون از جمله مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری است.

انواع صندوق سرمایه گذاری براساس نحوه معامله

صندوق های سرمایه گذاری به دو دسته کلی قابل معامله (etf) و صدور و ابطالی تقسیم بندی می شوند. صندوق های قابل معامله قابلیت معامله و خرید و فروش در سامانه معاملات آنلاین کارگزاری توسط سهامداران را دارند. اما برای خرید و فروش صندوق های صدور و ابطالی باید از طریق سایت هر صندوق اقدام به خرید و فروش کرد. پس بزرگ ترین تفاوت این دونوع صندوق روش معامله صندوق‌های سرمایه‌گذاری است.

کد بورسی ندارید؟

انواع صندوق های سرمایه گذاری بر اساس دارایی ها

انواع صندوق های سرمایه گذاری کدام و هر یک برای چه افرادی مناسب است؟ در تقسیم بندی کلی انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری از نظر ترکیب دارایی‌های در اختیار در حال حاضر به 12 دسته تقسیم می شوند:

۱- صندوق هاي سرمايه گذاري با درآمد ثابت
۲- صندوق‌ سرمایه‌گذاری در سهام
۳- صندوق‌ سرمایه‌گذاری مختلط
۴- صندوق‌ سرمایه‌گذاری کالایی
۵- صندوق سرمایه گذاری پروژه ای
۶- صندوق‌های نیکوکاری
۷- صندوق‌های جسورانه
۸- صندوق‌های اختصاصی بازارگردان
9-صندوق سرمایه گذاری زمین و ساختمان
10-صندوق های خصوصی
11-صندوق های املاک و مستغلات
12-صندوق در صندوق ها

۱- صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت

صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت یکی از انواع بدون ریسک صندوق ها هستند. این صندوق ها سود روزشمار را نصیب دارندگان می کنند. صندوق های درآمد ثابت موظف به رعایت حدنصاب های اعلامی سازمان بورس برای خرید سهام و ابزارهای بدون ریسک مانند حساب های پس انداز بانکی، اوراق مشارکت، اوراق خزانه و... هستند.

این صندوق ها مناسب افرادی است که ریسک پذیری پایینی داشته و خواهان سود قطعی باشند. خود صندوق های درآمد ثابت به دو دسته با تقسیم سودماهانه و بدون تقسیم سود ماهانه تقسیم می شوند. دسته دیگری از صندوق های درآمد ثابت که به تازگی وارد بازار سرمایه شدند، صندوق های مختص اوراق دولتی هستند که دارایی خود را در اوراق ها دولتی سرمایه گذاری می کنند و ریسک آن ها صفر است.

مقاله پیشنهادی: صندوق درآمد ثابت چیست؟

2- صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط

صندوق های سرمایه گذاری مختلط پرتفویی متشکل از انواع ابزارهای بازار سرمایه را دارند. این صندوق ها موظف به رعایت حدنصاب های اعلامی سازمان بورس هستند. در واقع این صندوق ها همواره باید حداقل 40 و حداکثر 60% از دارایی های خودرا در سهام سرمایه گذاری کنند. ریسک و بازده این صندوق ها از صندوق های درآمد ثابت بیشتر بوده اما از صندوق های سهامی کمتر است.

این صندوق ها بیشتر مناسب کسانی است که به دنبال بازدهی ای بالاتر از سود معمول بانکی بوده و ریسک پذیری نسبتا بالاتری نسبت به کم ریسک ترین افراد جامعه داشته باشند.

- صندوق های تضمین اصل سرمایه:

به تازگی نوع جدیدی از صندوق های مختلط وارد بازار سرمایه شده اند. این صندوق ها که تضمین اصل سرمایه نام دارند، وظیفه کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری سهامداران را دارند. صندوق تضمین اصل سرمایه کاریزما در کنار تضمین اصل سرمایه شما، باعث می شود که در هنگام موج‌های صعودی بازار سرمایه از سود خوب بازار جا نمانید. در انتهای مقاله توضیحات بیشتری پیرامون این نوع صندوق های تازه وارد اما جذاب خواهیم داد.

مقاله پیشنهادی: صندوق سرمایه گذاری مختلط چیست؟

3- صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی

صندوق سرمایه گذاری سهامی در واقع سبدی از سهام و ابزارهای دیگر مثل اوراق مشتقه و اختیار معامله ها هستند. این نوع صندوق ها ریسک بالایی دارند و دارایی خود را در سهام سرمایه گذاری می کنند.

مدیر صندوق سهامی به همراه تحلیلگران آن به دنبال ترکیبی از سبد سهام هستند که در کنار رشد مناسب پرتفوی، ریسک آن را کاهش دهد.این صندوق ها مناسب افرادی است که علاقه مند به سرمایه گذاری در بورس بوده اما دانش و زمان کافی برای فعالیت در این بازار را ندارند. البته صندوق های سهامی خود به چند دسته تقسیم می شوند:

- صندوق اهرمی:

صندوق های اهرمی هم که به تازگی وارد بازار سرمایه شدند زیرمجموعه صندوق های سهامی قرار می‌گیرند. این نوع صندوق‌ها با ایجاد سازوکار مشخصی باعث می شوند که دارندگان به صورت اهرمی از نوسانات قیمت سهام منتفع شوند. در واقع صندوق اهرمی مانند اعتبار کارگزاری عمل می‌کند و شخص می‌تواند با چند برابر سرمایه خود داد و ستد کند. در صورتیکه به یادگیری در خصوص این نوع از صندوق‌های سرمایه گذاری علاقه مند هستید پیشنهاد می‌شود مقاله «صفر تا صد صندوق اهرمی» را مطالعه کنید.

-صندوق های شاخصی:

دارایی این نوع صندوق ها روی شاخص مشخصی تعریف می شود. به عنوان مثال صندوق های هم وزن، سعی در چینش سبد سهامی دارند که تغییرات قیمتی آن بسیار نزدیک به شاخص هم وزن باشد.

4- صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی

صندوق های کالایی دارایی خودرا در کالای فیزیکی یا اوراق بهادار مبتنی بر آن سرمایه گذاری می کنند. به عنوان مثال صندوق طلا، دارایی های خود را در سکه های قابل معامله در بازار بورس و همچنین اوراق مشتقه با دارایی پایه سکه و طلا سرمایه گذاری می کند. به این ترتیب دارندگان این نوع صندوق می توانند همزمان با نوسان قیمت طلا در بازار آزاد، کسب سود کنند. صندوق های زعفران و طلا از انواع صندوق های کالایی قابل معامله در بازار سرمایه هستند. این صندوق ها مناسب افرادی است که علاقه مند به سرمایه گذاری در حوزه کالایی باشند.

مقاله پیشنهادی: صندوق طلا چیست و مزایای سرمایه گذاری در آن

5- صندوق‌های اختصاصی بازارگردانی

این صندوق ها به منظور خرید و فروش سهام شرکت ها با درنظر گرفتن تعهدات و مظنه بازاریابی مطابق با قانون بازار سرمایه ایجاد شده اند. هدف این نوع صندوق ها برقراری تعادل در بازار و در سهام شرکت های گوناگون و جلوگیری از صف نشینی در این بازار است.

6- صندوق‌های جسورانه

سرمایه گذاری خطر پذیر یا سرمایه گذاری جسورانه به سرمایه‌گذاری بر استارتاپ‌ها گفته می‌شود. بدلیل وجود ریسک‌های بالقوه در مسیر موفقیت و همچنین احتمال بسیار کمِ موفقیت‌های بزرگ در استارتاپ‌ها، به سرمایه گذاران در مراحل مختلف توسعه یک استارتاپ‌، خطر پذیر یا جسور گفته می‌شود. این صندوق ها مناسب کسانی است که علاقه مند به سرمایه گذاری در استارتاپ ها هستند.

7- صندوق‌های نیکوکاری

صندوق های نیکوکاری جهت ایفای تعهدات مسئولیت اجتماعی ایجاد شدند. عواید این صندوق ها به صورت هدفمند صرف کارهای خیریه می شوند.

8- صندوق در صندوق ها

صندوق در صندوق ها نوع جدیدی از صندوق ها هستند که سبد سرمایه گذاری خود را از صندوق های دیگر تشکیل می دهند. در واقع پرتفوی این صندوق ها متشکل از صندوق های دیگر است. مهم ترین مزیت این کار کاهش هزینه ها در این نوع صندوق ها است.

9- صندوق های املاک و مستغلات

صندوق املاک و مستغلات (Real Estate Investment Trust) با نام اختصاری (REIT)، ابزار مالی است که مالک، اداره یا تامین‌کننده املاک درآمدزا است. صندوق سرمایه‌گذاری املاک و مستغلات که بر اساس صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک طراحی شده‌اند، سرمایه سرمایه‌گذاران متعددی را جمع‌آوری می‌کنند. این امر به سرمایه‌گذاران خرد امکان می‌دهد از سرمایه‌گذاری در املاک سود ببرند، بدون آنکه مجبور باشند ملک را خریداری، مدیریت یا تامین مالی کنند. این صندوق ها به صندوق سرمایه گذاری مسکن نیز معروف هستند.

10- صندوق های زمین و ساختمان

صندوق های زمین و ساختمان دارایی سرمایه گذاران را جذب کرده و در زمین و ساختمان سرمایه گذاری می کند. این نوع صندوق ها بیشتر اقدام به ساخت و فروش یک پروژه مسکونی می کنند. در نهایت این سود بین سرمایه‌گذاران، به اندازه مبلغ سرمایه‌گذاری‌شان تقسیم خواهد شد. بنابراين سرمایه‌گذار باید برای دریافت سود حاصل از سرمایه‌گذاری خود، تا تمام شدن پروژه و فروش واحدهای تجاری، مسکونی یا اداری، همراه صندوق سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان بماند.

11- صندوق خصوصی

صندوق‌ سرمایه گذاری خصوصی (به اختصار PE) ابزارهای سرمایه‌گذاری هستند که به وسیله شرکت‌های خصوصی و به نمایندگی از گروهی از سرمایه‌گذاران اداره می‌شوند. سرمایه این صندوق‌ها با این دیدگاه تامین می‌شود که بخشی از سهام شرکت‌های خصوصی تملک و سپس در یک بازه زمانی واگذار شود.

12- صندوق های پروژه ای

در این نوع صندوق‌ها، سرمایه‌گذاران مستقیماً در منافع حاصل از اجرای پروژه سهیم بوده و موضوع صندوق ساخت و تکمیل پروژه ای خاص و سپس پایان یافتن فعالیت صندوق و تقسیم عواید حاصل از اجرای پروژه با توجه به ساختار پیش‌بینی شده در طرح توجیهی صندوق است.

مقاله پیشنهادی: معرفی انواع صندوق های سرمایه گذاری کاریزما

بازده صندوق های سرمایه گذاری

نرخ سود صندوق سرمایه گذاری براساس دارایی آن ها تعیین می شود. به عنوان مثال صندوق های سهامی براساس دارایی آن ها و وضعیت بازار سرمایه ممکن است از زیان های چند ده درصدی تا سود چند ده درصدی را در یک بازه زمانی محقق کنند. یا صندوق های کالایی براساس نوسان قیمت دارایی پایه آن‌ها سود محقق می کنند. پس نمی‌توان یک سود معین را برای دسته خاصی از صندوق ها درنظر گرفت. با این حال صندوق‌های سرمایه گذاری درآمد ثابت عموما سود موثر سالانه ای بیش از سپرده های بانکی به سرمایه گذاران می‌دهند با این تفاوت که سرمایه گذاری در این صندوق‌ها و برداشت وجه هیچ محدودیت زمانی ندارد و در نهایت نرخ شکستی نیز متوجه ثروت سرمایه گذاران نخواهد شد. 

مقایسه صندوق های سرمایه گذاری

چگونه می‌توان صندوق های سرمايه گذاری را با یکدیگر مقایسه کرد؟ برای مقایسه بازدهی صندوق ها و دیگر پارامترهای صندوق های مختلف و هم چنین لیست صندوق های سرمایه گذاری می توانید به سایت fipiran مراجعه کنید.

مزایای صندوق های سرمایه گذاری

مهم ترین سوالی که ممکن است برای شما پیش بیاید این است که سرمایه گذاری در صندوق ها چه مزایایی دارد؟ مزیت‌های سرمایه گذاری در صندوق سرمایه گذاری شامل موارد زیر است:

تنوع در صندوق های سرمایه گذاری

همانطور که در بالا توضیح دادیم صندوق‌های سرمایه گذاری طیف وسیعی از دارایی ها از طلا و زعفران تا ملک و سهام و سپرده های بانکی را در بر میگیرند.

مدیریت حرفه ای دارایی ها

به غیر از مدیر صندوق ها، معمولا تیم های تحلیل کننده که همگی دانش کافی را برای فعالیت در زمینه مورد نظر را دارند تشکیل می شوند. این افراد به کمک هم ریسک دارایی‌های صندوق را پایین آورده و در جهت افزایش سود آن تلاش می کنند.

شفافیت اطلاعات

صندوق ها به صورت ماهانه صورت وضعیت دارایی و پرتفوی خود را در سامانه کدال منتشر می کنند. این انتشار اطلاعات کمک به شفافیت در بازار سرمایه می کند.

بازده مناسب صندوق ها

با مقایسه بازدهی صندوق های سرمایه گذاری با دیگر دارایی‌ها در بازار سرمایه متوجه بازدهی خوب این صندوق‌ها می شویم. در مقایسه صندوق ها با شاخص ها در بازار بورس، بخش بزرگی از صندوق های سهامی بازدهی بالاتری نسبت به شاخص کل داشته‌اند.

کاهش ریسک

همواره خرید صندوق ها گزینه کم‌ریسک‌تری در مقایسه با دارایی های دیگر مخصوصا سهام محسوب می شوند. دلایل اصلی این کاهش ریسک مدیریت سرمایه و ریسک توسط تیم های حرفه ای و دارای دانش فنی است. از دلایل دیگر تنوع در دارایی های این صندوق ها است.

نقدشوندگی مناسب

براساس قوانین سازمان بورس همه صندوق ها باید از بازارگردان استفاده کنند. این بازارگردان ها نقدشوندگی در صندوق هارا بالا برده و با توجه به دامنه نوسان بالاتر صندوق ها نسبت به سهام شاهد نقدشوندگی بهتر و عدم صف نشینی در این صندوق ها هستیم.

صندوق های سرمايه گذاری از چه ارکانی تشکیل می‌شوند؟

براساس قوانین سازمان بورس ارکان صندوق ها به شرح زیر است:

مجمع صندوق، مدیر صندوق، ضامن، کارگزار، مدیرثبت، حسابرس و متولی

اساسنامه و امیدنامه صندوق ها

برای کسب اطلاعات بیشتر پیرامون قوانین هر صندوق، نحوه فعالیت و سبد دارایی ها و ارکان آن می توانید به اساسنامه و امیدنامه صندوق ها که در کدال قرار می دهند مراجعه کنید. این اساسنامه ها، حدنصاب دارایی ها و دیگر اطلاعات مهم پیرامون تاسیس هر صندوق را در خود جای داده اند.

سرمایه‌گذاری آنلاین در صندوق های سرمایه‌گذاری

در واقع چه برای خرید صندوق های قابل معامله و چه صندوق های صدور و ابطالی می توانید از طریق آنلاین با پنل کارگزاری خود و یا مراجعه به سایت صندوق های صدور و ابطالی مراجعه کنید.

حداقل مبلغ سرمایه گذاری در هر صندوق سرمایه گذاری چقدر است؟

برای سرمایه گذاری در صندوق ها در مرحله اول باید به نوع صندوق دقت کنیم. صندوق هایی که قابل معامله در بازار بورس هستند، با توجه به قوانین سازمان بورس، نیاز به حداقل سرمایه 500 هزار تومان برای سرمایه گذاری داخل این صندوق ها است. اما در صندوق های صدور و ابطالی حداقل مبلغ خرید به اندازه یک واحد صندوق است. که این عدد معمولا حوالی 100 هزارتومان است. 

صندوق سرمایه گذاری بانکها

صندوق سرمایه گذاری بانک ها ابزاری متداول در بازار سرمایه هستند.برخی بانک ها اقدام به تاسیس صندوق های سرمایه گذاری کرده اند که در سایت fipiran می توانید متولی و مدیر صندوق هارا مشاهده کنید.

بهترین صندوق سرمایه گذاری را چطور انتخاب کنیم؟

برای انتخاب بهترین صندوق  سرمایه گذاری پارامترهای زیادی وجود دارد. مهم ترین پارامترهایی که در انتخاب بهترین صندوق مورد نظر تاثیر گذارند نقدشوندگی و بازده هستند. در واقع هر صندوقی که در کنار بازده مناسب نسبت به رقبا، از نقدشوندگی مناسب هم برخوردار باشد می تواند گوی رقابت را از حریفان بگیرد. 
پارامترهای مهم دیگر ترکیب دارایی ها، چینش پرتفوی و...هستند. برای انتخاب بهترین صندوق سرمایه گذاری به مقاله چگونه بهترین صندوق سرمایه گذاری را انتخاب کنیم؟ مراجعه کنید.

آیا سرمایه گذاری در صندوق همیشه سودآور است؟

سرمایه گذاری در صندوق هاي سرمايه گذاري بورس همواره سودآور نیست. به عنوان مثال هنگامی که بازارسرمایه روند نزولی داشته باشد، صندوق های سهامی ام به تبع اون با کاهش ارزش پرتفو مواجه شده و خریداران را با زیان مواجه می سازند.

بورس دیگر ضرر ندارد

صندوق تضمین اصل سرمایه کاریزما که اولین صندوق تضمین اصل سرمایه می باشد ، دقیقاً درصدد رفع نیاز بسیاری از سرمایه‌گذاری می‌باشد که نگران اصل سرمایه خود هستند. سازوکار صندوق تضمین اصل سرمایه کاریزما، به این شکل است که اصل سرمایه افراد سرمایه‌گذار در این صندوق را تضمین می‌کند و به این صورت است که افراد سرمایه‌گذار می‌توانند در زمان‌هایی که بازار سرمایه رشد می‌کند، از این رشد بهره‌مند شوند ولی در صورتی که بازار روند نزولی بگیرد و احیانا در این روند نزولی اصل سرمایه آن‌ها کاهش پیدا کند، صندوق تضمین اصل سرمایه کاریزما با سازوکاری مناسب، این کاهش از اصل سرمایه را جبران می‌کند. 

مقاله پیشنهادی: صندوق تضمین اصل سرمایه کاریزما

سوالات متداول

- سرمایه گذاری در صندوق ها چه مزایایی دارد؟

سرمایه گذاری در صندوق ها علاوه بر کسب سود مناسب، ریسک سرمایه گذاری را کاهش داده و بستری برای ورود افراد غیرحرفه ای به بورس خواهد بود.

- با چه افق زمانی می‌توان در صندوق ‌ها سرمایه گذاری کرد؟

سرمایه گذاری در صندوق ها نیاز به افق بلندمدت تری نسبت به سهام و بقیه دارایی ها دارد.

- کدام صندوق برای من مناسب‌تر است؟

شما باتوجه به میزان ریسک پذیری شخصی و میزان سرمایه می توانید در انواع صندوق ها سرمایه گذاری کنید.برای کسب اطلاعات بیشتر پیرامون صندوق های سرمایه گذاری می توانید با شماره 02141000 تماس حاصل فرمایید.

- چگونه می‌توان در صندوق های کاریزما سرمایه گذاری کرد؟

برای سرمایه گذاری در صندوق های کاریزما کافی است در پنل کاربری به آدرس  ثبت نام کرده و از آن جا اقدام به خرید و فروش صندوق ها کنید.

- آیا صندوق های سرمایه گذاری امن و قابل اطمینان هستند؟

صندوق های سرمایه گذاری ملزم به دریافت مجوزهای خاص و زیادی زیرنظر سازمان بورس و دیگر نهادهای مالی هستند. به جز آن همگی باید وثیقه های مورد نیاز را نزد نهاد های تعیین شده قرار دهند. برای کسب اطلاعات بیشتر پیرامون این موضوع می توانید مقاله آیا صندوق های سرمایه گذاری مطمئن هستند؟ را مطالعه فرمایید.