به اطلاع سرمایه گذاران محترم می‌رساند، دوره معاملاتی قرارداد آتی واحدهای صندوق سرمايه گذاری سهامی کاريزما (اهرم) با سررسید مهرماه 1402، از روز چهارشنبه مورخ 1402/04/21در بازار مشتقه بورس اوراق بهادار تهران آغاز میشود.

شما می‌توانید با ثبت نام در بخش ابزار مشتقه کارگزاری کاریزما و اخذ پنل معاملاتی ابزار مشتقه، در بازار آتی تک سهم و اختیار معامله اوراق بهادار فعالیت کنید. 

استراتژی های قابل پیاده سازی با استفاده از قرارداد آتی اهرم

موقعیت خرید آتی صندوق اهرم:

سرمایه گذار با اخذ این موقعیت و بلوک کردن 25% ارزش قرارداد آتی میتواند علاوه بر استفاده از خاصیت اهرمی بودن صندوق اهرم، از اهرم معاملاتی قرارداد آتی استفاده کند و به میزان بیشتری از آورده خود (متناسب با مقدار اهرم مالی) کسب سود کرده و یا متحمل زیان شود.

موقعیت پوشش ریسک:

سرمایه گذار با خرید صندوق اهرمی کاریزما و اخذ موقعیت فروش قرارداد آتی ، میتواند ریسک خود را پوشش دهد و در صورت امکان از موقعیت های آربیتراژی استفاده کند.

برای دریافت اطلاعیه آغاز دوره معاملاتی قرارداد آتی واحدهای صندوق سرمایه گذاری سهامی کاریزما (اهرم) کلیک کنید.

مزیت های پنل ابزار مشتقه کارگزاری کاریزما

1- پرداخت سود موثر سالانه 22 درصد به صورت روزشمار به وجه تضمین مسدودی در کارگزاری کاریزما جهت اخذ موقعیت های قرارداد آتی تک سهم.

2- کارمزد معاملات قراردادهای آتی صندوق اهرم در کارگزاری کاریزما صفر است و روز کاری بعد در حساب مشتری در نزد کارگزاری شارژ میشود.

3- با ثبت نام در بخش ابزار مشتقه ی کارگزاری کاریزما علاوه بر دسترسی به معاملات قراردادهای آتی ، میتوانید از معاملات اختیار معامله نیز برخوردار شوید.

قرارداد آتی چیست؟

قراردادي است كه فروشنده تعهد ميكند در سررسيد تعيين شده، تعداد معيني از دارايي پايه را به قيمتي كه در زمان انعقاد قرارداد تعيين ميشود، بفروشد و در مقابل خريدار متعهد ميشود آن تعداد معين از دارايي پايه را در تاريخ سررسيد خريداري كند. براي جلوگيري از امتناع طرفين از عمل به تعهدات قرارداد، طرفين به صورت شرط ضمن عقد متعهد ميشوند مبلغي را به عنوان وجه تضمين طبق ضوابط نزد كارگزار بگذارند و متناسب با تغييرات قيمت آتي، وجه تضمين را تعديل كنند و كارگزار وكالت دارد متناسب با تغييرات، بخشي از وجه تضمين هر يك از طرفين را به عنوان اباحه تصرف در اختيار ديگري قرار دهد و وي حق استفاده از آن را خواهد داشت تا در دوره تحويل، با هم تسويه كنند. 

برای اطلاع از جزئیات قراردهای آتی از جمله آتی سهام پیشنهاد می‌کنیم به مقاله «بازار آتی» چیست مراجعه نمایید. در این مقاله به طور مفصل به قراردهای آتی پرداخته ایم.

برخی از مزایای قراردادهای آتی

اهرم معاملاتی

در حالت کلی، مفهوم «اهرم» بیانگر کسب نتیجه ای بزرگتر از حالت عادی، با به کارگیری میزان مشخصی از یک آورده است. اصطلاح اهرم مالی نیز در بردارنده مفهوم «ضریب افزایشی» می باشد؛ یعنی باوجود اهرم مالی، معامله گر می تواند با استفاده از سرمایه ای اندک، به میزان بیشتری از آورده خود (متناسب با مقدار اهرم مالی) کسب سود کرده و یا متحمل زیان شود. خاصیت اهرمی معاملات آتی به معامله گر این اجازه را میدهد که با پرداخت بخشی از ارزش قرارداد آتی (وجه تضمین اولیه)، کل موضوع مورد قرارداد را معامله نموده و با پذیرش ریسک بیشتر، بازدهی بیشتری کسب نماید.

پوشش ریسک

مهمترین مزیت قراردادهای آتی خاصیت پوشش ریسک آن است. پوشش ریســک به معنای اتخاذ موقعیتی در بازار اســت که هدف از آن حداقل نمودن، انتقال و یا از بین بردن ریســک ناشــی از نوسانات و تغییرات قیمت اســت. به عنوان مثال یک تولیدکننده عمده یا مصرف کننده عمده برای از بین بردن نااطمینانی و ریســکی که در مورد قیمت آینده محصولات خود با آن مواجه است، میتواند به راحتی با اتخاذ یک موقعیت فروش یا خرید در قالب یک معامله آتی با قیمت مطلوب برای زمان نیاز ، نسبت به نوسان قیمتها خود را در آینده بیمه نماید.

دوطرفه بودن معاملات

برخلاف بسیاری از بازارها که کسب سود با رشد قیمت ها اتفاق میافتد، معامله گران بازار قراردادهای آتی میتوانند با اخذ موقعیت فروش از سیر نزولی یا کاهشی قیمتها نیز سود کسب نمایند . به عنوان مثال اگر معامله گری نزول قیمت ها در آینده را پیش بینی می نماید ، از طریق اخذ موقعیت تعهدی فروش در بازار آتی (در صورت تحقق پیش بینی و با افت قیمت دارایی پایه) کسب سود خواهد کرد.

نوسان گیری

معامله گران میتوانند بدون نیاز به داشتن دارایی پایه، در معاملات بازار آتی مشارکت نموده و از خرید و فروش قرارداد آتی کسب سود نماید. به عنوان مثال، اگر فردی انتظار کاهش قیمت یک دارایی پایه را داشته باشد، میتواند با ورود به موقعیت فروش قرارداد آتی و بستن قرارداد از طریق اخذ موقعیت خرید (با قیمتی پایین تر از معامله فروش انجام شده به دلیل کاهش قیمت دارایی پایه) از اختالاف قیمت ها کسب سود نماید.

معافیت از مالیات

طبق تبصره یک ماده 7 قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی، تمامی درآمدهای حاصل از معامالت قراردادهای آتی از پرداخت مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند.

استانداردسازی توسط بورس

 قراردادهای آتی که در بورس مورد معامله قرار می گیرند، بر اساس مشخصات اعلام ی توسط بورس مربوطه استانداردسازی شده و مطابق با نوع و اندازه ذکر شده در مشخصات قرارداد، تسویه می شوند.

تضمین سازوکار تسویه توسط اتاق پایاپای

اتاق پایاپای وظیفه تعیین وجوه تضمین، انجام امور تسویه و پایاپای قرارداد آتی را بر عهده دارد؛ اتاق پایاپای بخشی از ارزش قرارداد را (وجه تضمین) جهت تضمین انجام تعهدات، از طرفین قرارداد آتی دریافت می نماید.

امکان خروج از بازار پیش از سررسید

افرادی که اقدام به اخذ موقعیت تعهدی در بازار قراردادهای آتی (خرید با فروش) می نمایند، می توانند قبل از فرارسیدن تاریخ سررسید، با بستن موقعیت از طریق اخذ موقعیت معکوس در بازار آتی، تعهد خود را به شخص دیگری واگذار نمایند.

مفاهیم اولیه

وجه تضمين: وجهي است كه از طرفين قرارداد آتي براي جلوگيري از امتناع از انجام قرارداد آتي، در قالب شرط ضمن عقد، دريافت ميشود.

وجه تضمين لازم: وجه تضميني است كه به طور روزانه متناسب با موقعيت‌هاي باز در قراردادهاي آتي و بر اساس قيمت تسويه روزانه محاسبه شده و ميزان آن به ازاي هر قرارداد، در مشخصات قرارداد تعيين ميشود. اگر وجه تضمين پرداخت شده از حداقل وجه تضمين كمتر باشد، بايد تا سطح وجه تضمين لازم افزايش يابد.

حداقل وجه تضمين: نسبتي از وجه تضمين لازم است كه اگر موجودي حساب عملياتي مشتري نزد كارگزار كمتر از آن شود، منجر به صدور اخطاريه افزايش وجه تضمين ميشود.

وجه تضمین جبرانی: وجهی است که اشخاص دریافت کننده اخطاریه افزایش وجه تضمین باید نسبت به تودیع آن تا سطح وجه تضمین لازم اقدام نمایند.

وجه تضمین اضافی: میزان افزایش در وجه تضمین لازم است که ممکن است با هدف پوشش ریسک ناشی از تغییرات قیمت، متناسب با موقعیت باز اخذ گردد.

تسویه روزانه: موقعیت های قرارداد آتی تک سهم شامل تسویه روزانه هستند و سود یا زیان دارندگان موقعیت بر اساس قیمت پایانی نماد قرارداد آتی، محاسبه و تا پایان روز معاملاتی در حساب مشتری ثبت میگردد.

محاسبه قیمت تسویه روزانه

1) درصورت انجام معامله طی یک جلسه معاملاتی، قیمت تسویه روزانه، میانگین وزنی قیمت معاملات آن جلسه معاملاتی (قیمت پایانی)خواهد بود.

2) اگر در یک روز معاملاتی، قراردادی معامله نشود، بورس میتواند قیمت استخراجی از سفارشهای خرید و فروش را به عنوان قیمت تسویه روزانه در نظر گیرد. نحوه محاسبات مربوط به این بند توسط بورس و در اطلاعیه گشایش نماد تعیین می گردد.

3) اگر تعیین قیمت تسویه روزانه به هیچکدام از روش های فوق امکانپذیر نباشد یا قیمت تسویه روزانه به تشخیص بورس منصفانه نباشد، قیمت تسویه روزانه قرارداد آتی بر اساس روش نظری محاسبه میشود. روش نظری محاسبه قیمت تسویه روزانه توسط بورس و در اطالعیه عرضه تعیین می گردد.

مدیریت ریسک مدیریت ریسک بازار آتی اوراق بهادار حین جلسه معامالاتی و به شرح زیر انجام می شود:

1) محاسبه سود/زیان تحقق یافته: سود/زیان زمانی محقق می شود که معامله گر، از طریق اخذ موقعیت فروش و یا خرید کاهنده، اقدام به بستن موقعیت خود نماید. در این حالت، برآیند سود و زیان مشتری برآورد می شود. در صورتی که مجموع سود و زیان های برآوردی کمتر از صفر باشد، آن مقدار در حساب مشتری مسدود می شود. در انتهای روز با انجام تسویه روزانه، ثبت های مربوطه در حساب مشتری انجام شده و مسدودی فوق آزاد میگردد.

2) محاسبه سود/زیان تحقق نیافته به شکل دوره ای: در این حالت، مجموع مقدار سود/زیان تحقق نیافته هر شخص بر اساس موقعیتهای باز خرید یا فروش وی و با لحاظ قیمت پایانی نمادهای آتی مربوطه، در بازه های زمانی معین در طول هر جلسه معامالتی (حداکثر 15 دقیقه) محاسبه شده و در صورت وجود زیان تحقق نیافته برای شخص، میزان آن از حساب آزاد مشتر ی کسر، به مبالغ مسدودی اضافه و وضعیت مشتری (عادی- درخطر -اخطاریه وجه تضمین) بروزرسانی می گردد. این مبالغ مسدودی (زیان تحقق نیافته) پس از پایان بازار در هر روز معاملاتی با انجام تسویه روزانه آزاد شده و تسویه و پایاپای روزانه انجام می پذیرد.

عملیات بروزرسانی حساب عملیاتی مشتریان نزد هر کارگزار برای دارندگان موقعیت باز

اگر پس از انجام عملیات بالا، موجودی حساب عملیاتی مشت ری نزد کارگزار از حداقل وجه تضمین کمتر شود، کارگزار باید اخطاریه افزایش وجه تضمین را به روش تعیین شده در قرارداد فیمابین مشتری و کارگزار حداکثر تا پیش از آغاز جلسه معاملاتی روز بعد، برای مشتری ارسال نماید.

مشتری باید در زمان مشخص شده در قرارداد فیمابین مشتری و کارگزار و حداکثر تا یک ساعت پیش از پایان جلسه معاملات روز بعد، وجه تضمین خود را تا وجه تضمین لازم روز معاملاتی قبل افزایش دهد یا اقدام به بستن موقعیتهای باز خود تا حد جبران کسری وجه تضمین نماید. در غیر اینصورت، کارگزار در همان روز معاملاتی اقدام به بستن موقعیتهای باز مشتری تا حد جبران کسری وجه تضمین می نماید.

درصورتیکه به هر دلیلی تعهدات مشتری ایفا نشود، کارگزار میتواند از محل بستانکاری مشتری و یا وثایق وی نزد کارگزار اقدام به تامین و جبران تعهدات مشتری نماید.

وضعیت حساب مشتری

طبق نمودار زیر، چنانچه موجودی حساب مشتری بالای سطح وجه تضمین لازم باشد، وضعیت حساب «نرمال» است، در صورتی که موجودی حساب مشتری مابین مبالغ محاسبه شده وجه تضمین لازم و حداقل وجه تضمین قرار گیرد، وضعیت حساب «درخطر» و چنانچه موجودی حساب به کمتر از مبلغ محاسبه شده حداقل وجه تضمین کاهش یابد، مشتری «اخطاریه وجه تضمین» دریافت خواهد کرد. در حالت «درخطر» یا «اخطاریه وجه تضمین»، مشتری امکان اخذ موقعیت فزاینده نخواهد داشت.

بازار جبرانی:

در شرایط خاص و در صورتی که در 30 دقیقه پایانی هر جلسه معاملاتی، سفارشات خرید در بالاترین قیمت مجاز و یا سفارشات فروش در پایین ترین قیمت مجاز روزانه وجود داشته باشد در صورت تشخیص واحد مربوطه در بورس، زمان انجام معاملات با اطلاع رسانی به بازار تمدید خواهد شد . شرایط انجام معامالت در این زمان به شرح زیر خواهد بود:

-دامنه نوسان به 1.5 برابر دامنه نوسان عادی افزایش خواهد یافت
-معاملات انجام شده در بازار جبرانی در قیمت تسویه روزانه لحاظ نخواهند شد
- در مدت زمان تمدید بازار، محدودیت دسترسی اشخاص به ثبت سفارش به شرح جدول زیر است.

تسویه نهایی

تسویه نقدی:

مابه التفاوت قیمت مبنای دارایی پایه و قیمت تسویه روزانه قرارداد آتی در زمان تسویه نقدی، از حساب شخصی که موقعیتش در زیان است، به حساب طرف مقابل منتقل می شود.

تسویه فیزیکی:

در زمان تسویه فیزیکی قرارداد آتی، خریدار مستلزم تأمین ارزش بازار قرارداد آتی و فروشنده مستلزم تأمین دارایی پایه متناسب با موقعیت¬های باز در کد مالکیت خود می¬باشد.

*جریمه نکول برابر با 0/1 درصد ارزش بازار قرارداد آتی در سررسید (بر حسب قیمت تسویه روزانه در روز سررسید) می باشد.*