یکی از دغدغه‌هایی که همه ما حداقل یک بار با آن مواجه شده یا خواهیم شد، درخواست وام یا خرید اقساطی است، اگر از بروکراسی‌های طولانی گرفتن وام چشم‌پوشی کنیم، فرآیند وثیقه‌گذاری و ارائه ضامن معتبر بزرگ‌ترین دغدغه افراد هنگام دریافت وام یا خرید اقساطی  است.سامانه توثیق الکترونیکی روشمند و هوشمند یا سامانه “ستاره” با هدف وثیقه‌گذاری آنلاین اموال و رفع مشکلات بخش کثیری از مردم راه‌اندازی شده است.

این سامانه به همت وزارت اقتصاد برای اولین بار در کشور اجرایی شد. در حقیقت وزارت اقتصاد بسترسازی لازم را برای توثیق آنلاین و هوشمند اموال فراهم کرده و به علاوه امکان وثیقه‌گذاری سهام بازار سرمایه را نیز ممکن ساخته است که به تازگی با تلاش‌ها و مدیریت شرکت سپرده‌گذاری مرکزی این سامانه راه‌اندازی شده و به همه افراد امکان آن را می‌دهد که از سهام خود به عنوان وثیقه در تمامی اموری که به ضمانت‌نامه نیاز است استفاده شود. در حقیقیت سامانه ستاره این امکان را فراهم کرده است که همه دارایی خرد و کلان افراد اعم از سهام بازار سرمایه و اوراق بهادار، اندوخته بیمه عمر و سنوات، اسناد املاک و خودرو، سکه، طلای امانی، سیم کارت و مواردی از این دست می‌تواند به عنوان وثیقه مورد استفاده عموم قرار گیرد.

استفاده از سامانه “ستاره” برای توثیق الکترونیکی

سمیه محمدی مدیر پروژه توثیق سهام شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، در خصوص سامانه ستاره مطرح و جزییات دقیق از کاربرد این سامانه برای افراد توضیح داد:«شرکت سپرده‌گذاری مرکزی به عنوان یکی از ارکان بازار سرمایه خدمت توثیق الکترونیکی را به عنوان بخشی از خدمات سوییچ توثیق الکترونیکی موسوم به سامانه ستاره آماده بهره‌برداری کرده است. از آن جایی که مخاطب اصلی سامانه ستاره عموم مردم هستند سعی شده است که با همکاری بانک‌ها این فرایند با کمترین میزان پیچیدگی ارائه شود به طوریکه افراد به سادگی یک خرید اینترنتی و تنها با استفاده از گوشی تلفن همراه خود بتوانند تسهیلاتشان را وثیقه کنند و از تسهیلات مربوطه استفاده کنند.» فقط سجامی‌ها می‌توانند وارد “ستاره” شوند.

محمدی در خصوص محدودیت‌های ورود خاصی برای ورود به سامانه ستاره گفت:«نکته‌ای که کاربرانی که قصد استفاده از سامانه ستاره را دارند باید به آن توجه داشته باشند این است که افراد باید در سامانه جامع اطلاعات مشتریان (سجام) ثبت نام و احراز هویت شده باشند همچنین لازم است که حتما کاربران شرایط و تعهدات مربوط به توثیق الکترونیک را پذیرفته و تمامی بندهای مربوط به آن را با دقت کافی مطالعه کرده باشند.»

مزایای سامانه ستاره چیست؟

مدیر پروژه توثیق سهام شرکت سپرده‌گذاری مرکزی در خصوص مزایای سامانه ستاره  برای افراد و بازار سرمایه گفت:«از مزایایی که برای توثیق الکترونیکی سهام و دریافت تسهیلات می‌توان به آن اشاره کرد این است که این سامانه علاوه بر تسهیل شرایط دریافت وام، باعث ثبات بازار سرمایه می‌شود چرا که باعث می‌شود مردم برای تامین مالی دارایی خود به جای آنکه دارایی خود را بفروشند و نقدینگی خود را از این بازار خارج  کنند می‌توانند آن را نزد بانک‌های خود وثیقه کنند و تسهیلات مورد نظرشان را بدون خروج پول از این بازار دریافت کنند.در حقیقت توثیق الکترونیکی سهام به عنوان یک پل ارتباطی بین بازار سرمایه و بازار پول تشکیل شده است در نتیجه این بانک‌ها هستند که به عنوان یکی از عوامل اصلی این فرآیند ایفای نقش می‌کنند.

درگاه سامانه ستاره در سه بانک “ملی”، “مهر” و “رسالت”

او با اشاره به این مساله که در حال حاضر سه بانک “ملی”، “مهر” و “رسالت” که در حوزه تسهیلات خرد پیشرو هستند به این سامانه ملحق شدند و آن را در درگاه‌های خود پیاده‌سازی کردند گفت:«ما در شرکت سپرده‌گذاری محدودیتی در خصوص ارائه این خدمات به بانک‌ها و عموم جامعه نداریم منتهی در حال حاضر در حال تنظیم تفاهنامه‌هایی هستیم که علاوه بر افراد حقیقی، ظرفیت حقوقی این فرایند نیز تکمیل شود و پس از آن اعلان عمومی خواهیم کرد تا سایر بانک‌ها نیز بتوانند به این فرآیند ملحق شوند که تنوع این تسهیلات نیز به مراتب بالاتر خواهد رفت.»

نحوه استفاده از سامانه ستاره

محمدی در خصوص نحوه ثبت‌نام و توثیق الکترونیکی دارایی در سامانه ستاره اضافه کرد:«وقتی سهامداران اقدامات اولیه را در بانک مربوطه خود تکمیل می‌کنند به صفحه خدمات بازار سرمایه مراجعه کرده و خدمت توثیق را انتخاب می‌کنند لازم به تذکر مجدد است که سهامدارانی می‌توانند از این مزایا استفاده کنند که سجامی باشند. پس از وارد شدن افراد به صفحه ثبت توثیق، رمز یک بار مصرفی را دریافت می‌کنند و این رمز به شماره موبایل سجامی آن‌ها ارسال می‌شود و به نوعی یک احراز اراده صورت می‌گیرد. با این حال همزمان با وارد کردن رمز یک بار مصرف، دارایی قابل توثیق خود را مشاهده خواهند کرد و میزان دارایی کل یا بخشی از آن دارایی قابل توثیق را انتخاب می‌کنند و سپس به صفحه شرکت سپرده‌گذاری مرکزی هدایت می‌شوند.»

او ادامه داد:«پس از ورود به صفحه شرکت سپرده‌گذاری مرکزی برخی شرایط و تعهدات است که سهامداران با دقت و آگاهی کامل باید آن را مطالعه کنند و پذیرش شرایط و تعهدات را انجام دهند. پس از آن لازم است که فرد متقاضی پرداخت کارمزد را نیز انجام دهد و سپس در پایان فرآیند مجددا به صفحه بانک هدایت می‌شود.» مدیر پروژه توثیق سهام شرکت سپرده‌گذاری مرکزی در خصوص دسترسی به این سامانه پس از ساعات کاری گفت:«سهامداران باید به این نکته توجه داشته باشند که ارائه کلیه خدمات مرتبط با توثیق هوشمند در روزها و ساعات کاری قابل انجام است در واقع در پایان روز کاری تمامی درخواست‌هایی که از بانک‌های عاملی که این سرویس‌ها را پیاده‌سازی کرده‌اند به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی ارسال می‌شود و بعد از پردازش در سامانه‌های اطلاعاتی مربوطه نتیجه درخواست روز کاری بعد به بانک‌های مربوطه اطلاع‌رسانی می‌شود.»

شرایط توثیق سهام بازار سرمایه چیست؟

محمدی در خصوص جزییات شرایط توثیق سهام بازار سرمایه از طریق این سامانه گفت:«شرایط توثیق در بازار سرمایه به این صورت است که سهامداران محدودیت ناظر یا به اصطلاح دارایی فریز نداشته باشند و لازم است دارایی افراد قابل معامله و سپرده باشد و دارایی توقیف یا توثیق شده از قبل نداشته باشند. سهامداران باید توجه داشته باشند که پذیرش شرایط و محدودیت‌هایی که در ابتدای فرآیند توثیق پذیرفته می‌شود در صورتی که در بازه زمانی مشخص سهامداران به تعهداتشان عمل کنند عملیات رفع توثیق رخ می‎دهد  و در صورتی که به تعهدات خود عمل نکنند و در حقیقت نکول اتفاق افتد توسط بانک‌های مربوطه و بر اساس قراردادهایی که در ابتدای توثیق توسط وثیق‌گذار و وثیقه بگیر جاری شده است دارایی سهامدار به فروش خواهد رسید.»