ارزش خالص دارایی یکی از راه‌های متفاوت برای بدست آورد‌ن ارزش ذاتی (یا ارزش واقعی) شرکت‌ها و واحدهای تجاری و سهام آن‌ها است که با نام اختصاری NAV شناختـه می‌شود.NAV چیست؟ مدل ارزشگذاری NAV چه کاربردی در تحلیل شرکت‌ها دارد؟ چگونه می‌توان ارزش خالص دارایی های یک شرکت را محاسبه کرد؟ انواع NAV کدام است؟ در این مقاله از کاریزما به این سوالات و دیگر سوالات مشابه پاسخ خواهیم داد.

ارزش خالص دارایی ها (NAV) چیست؟

همواره گفتـه می‌شود هدف از سرمایه‌گذاری افزایش ارزش دارایی سهامداران است. در این راستا، سرمایه‌گذاران و تحلیلگران به دنبال یافتـن ارزش واقعی شرکت‌ها، سهام و سایر اوراق بهادار هستند تا با خرید آن‌ها به قیمتی ارزانتر از ارزش ذاتی و فروش آن در قیمت بالاتر، سود مد نظر خود را کسب کنند.

ارزش خالص دارایی (Net Asset Value) یا به اختصار NAV ارزش خالص یک واحد تجاری را نشان می‌دهد و به‌عنوان ارزش کل دارایی‌های آن واحد منهای ارزش کل بدهی‌های آن محاسبه می‌شود. این شاخص معیاری استاندارد شد‌ه به حساب می‌آید که می‌توان از آن به‌منظور انجام مقایسه عملکرد شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده کرد.

استفاده از NAV در شرکت های سرمایه گذاری

همانطور که گفتـه شد، اصطلاح NAV در رابطه با ارزش‌گذاری و قیمت‌گذاری شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری محبوبیت بیشتری دارد که با تقسیم اختلاف بین دارایی‌ها و بدهی‌ها بر تعداد سهام سرمایه‌گذاران حاصل می‌شود. ارزش خالص دارایی صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای واحد هر سهم صندوق بیان می‌شود، زیرا استفاده از آن معامله صندوق سهام را آسان‌تر می‌کند.

اغلب NAV  به ارزش دفتری یک کسب‌وکار نزدیک یا برابر با آن است. شرکت‌هایی که پیش‌بینی می‌شود رشد بالایی داشتـه باشند, به طور سنتی بیشتر از آنچه NAV نشان می‌دهد ارزش دارند. NAV اغلب برای یافتـن سرمایه‌گذاری‌های زیر قیمت یا بالاتر از قیمت نسبت به ارزش بازار مقایسه می‌شود.

به عنوان مثال، فرض کنید شرکت سرمایه‌گذاری الف در بازار سهام دارای NAV برابر با 1000 تومان به ازای هر سهم است. قیمت سهام این شرکت در حال حاضر در 800 تومان معامله می‌شود. مسلما این نماد در حال حاضر ارزندگی دارد و شخص می‌تواند با خرید آن در قیمت کنونی و فروش آن در قیمتی بیشتر یا نزدیک به NAV (در اینجا 1000 تومان) در مدت زمانی معین کسب سود کند. اما در صورتیکه قیمت این سهم 1200 باشد خرید آن ریسکی است و توصیه نمی‌شود.

بنابراین، در خرید و فروش سهام و نمادهای شرکت‌های سرمایه‌گذاری و همچنین صندوق‌ها باید به NAV آن توجه نمود. همچنین مقایسه اختلاف قیمت بازار با NAV یک نماد با دیگر نمادها که به آن نسبت P/NAV گفتـه می‌شود ازجمله راهکارهای مقایسه صندوق‌ها و شرکت‌ها با یکدیگر است که در ادامه توضیح خواهیم داد.

نحوه محاسبه ارزش خالص دارایی ها

گفتیم ارزش خالص دارایی یا همان NAV، ارزش خالص یک صندوق یا شرکت را نشان می‌دهد و براساس کل دارایی‌های مجموعه و کل بدهی‌های آن محاسبه می‌شود. بدین ترتیب که ارزش کل دارایی‌ها منهای کل بدهی‌های آن مجموعه، برابر با ارزش خالص دارایی‌ها یا NAV آن مجموعه است. فرمول ارزش خالص دارایی های یک شرکت یا یک صندوق سرمایه‌گذاری به صورت زیر است:

NAV = ارزش بدهی‌ها – ارزش دارایی‌ها

برای اطلاع بیشتر از نحوه محاسبه ارزش خالص دارایی این مقاله را بخوانید: محاسبه NAV شرکت های سرمایه گذاری

NAV صندوق های سرمایه گذاری

همانطور که گفتیم، NAV علاوه‌بر شرکت‌های سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز کاربرد دارد. در بخش قبلی به نحوه محاسبه آن در شرکت‌های سرمایه‌گذاری اشاره شد. مشابه این شیوه نیز برای صندوق‌های سرمایه گذاری استفاده می‌شود. آشنایی با ارزش خالص دارایی (NAV) در صندوق‌های سرمایه‌گذاری اهمیت زیادی دارد و می‌تواند یکی از ملاک‌های ارزیابی عملکرد صندوق‌ها در نظر گرفتـه شود. سرمایه‌گذاران با خرید واحدهای سرمایه‌گذاری در دارایی‌های صندوق سهیم می‌شوند، پس لازم است ارزش دارایی‌هایشان در صندوق را بدانند.

مخصوصاً اگر ارزش این دارایی‌ها با توجه به شرایط بازار همواره در حال تغییر باشد؛ همان‌طور که می‌دانید بخشی از دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری به سهام شرکت‌ها اختصاص یافتـه که با نوسان روزانه سهام، افزایش یا کاهش می‌یابند. علاوه‌بر این، سود سهام تقسیم‌‌شده توسط شرکت‌ها نیز به منابع صندوق اضافه‌شده و ارزش دارایی‌های آن و به طبع آن، ارزش واحدهای خریداری‌شده را افزایش می‌دهد.

ارزش خالص هر واحد صندوق در انتهای هر روز و بر اساس قیمت پایانی دارایی‌های آن محاسبه و ازطریق سایت اختصاصی صندوق گزارش می‌شود. به عنوان مثال، در بخش مربوط به صندوق‌های سرمایه گذاری کاریزما می‌توانید اطلاعات مرتبط با صندوق و ارزش خالص دارایی آن را بیابید.

در صندوق‌ها می‌توان دو نوع NAV تعریف نمود که سرمایه‌گذاران بیشتر با آن سروکار دارند و شامل موارد زیر است:

1)NAV صدور

2)NAV ابطال

در ادامه به توضیح هر یک از این موارد می‌پردازیم:

NAV صدور چیست؟

NAV صدور که قیمت خرید هر واحد است، به مبلغی که سرمایه‌گذاران برای خرید واحدهای جدید صندوق پرداخت می‌کنند، NAV صدور گفتـه می‌شود و اندکی بیش‌تر از ارزش خالص NAV هر واحد است. این تفاوت به این دلیل است که مدیر صندوق در خرید اوراق بهادار جدید باید هزینه‌ای را بابت کارمزد پرداخت کند، بنابراین NAV صدور اندکی از NAV هر واحد صندوق بیشتر است.

NAV ابطال چیست؟

چنانچه سرمایه‌گذاری به پول نقد نیاز داشتـه باشد و قصد فروش واحدهایش را کند، قیمت واحدها به‌صورت NAV ابطال (قیمت فروش هر واحد) محاسبه می‌شود. قیمت هر واحد در زمان ابطال با فرض کسر هزینه‌های مربوط به معاملات از بهای فروش دارایی‌های سبد، تعیین می‌شود و مبنای خالص پرداخت به شخص قرار می‌گیرد؛ یعنی هزینه کارمزد معاملات فروش، در نظر گرفتـه می‌شود و از ارزش خالص هر واحد کسر می‌گردد. بدین ترتیب NAV ابطال معمولاً کمتر یا مساوی NAV هر واحد است.

بنابراین، قیمت صدور و ابطال واحدها نیز بر اساس NAV تعیین‌شده و هم جهت با تغییرات آن نوسان می‌کند. در نهایت، سود یا زیان هر سرمایه‌گذار از محل تغییر ارزش واحدهای صندوق مشخص می‌شود.