با گسترش سرمایه‌گذاری و با پیشرفته‌تر شد‌ن ابزارها، نهادها و بازارهای مالی، مفاهیم جدیدی نیز به وجود می‌آیند که شرکت سرمایه گذاری یکی از آنهاست. شاید افراد زیادی از صندوق سرمایه‌گذاری آگاهی داشتـه باشند و انواع آن را بشناسند، اما شرکت سرمایه گذاری چیست؟ تفاوت آن با صندوق سرمایه‌گذاری در چیست؟ در ادامه این بخش از کاریزما لرنینگ همراه ما باشید تا پاسخ دقیق این سوال را بیابید.

شرکت سرمایه گذاری چیست؟

شرکت‌های سرمایه گذاری (Investment Company) براساس بند 21 ماده یک قانون بازار اوراق بهادار، یکی از نهادهای مالی محسوب می‌شوند که مانند صندوق‌های سرمایه گذاری واسطه‌ای برای خرید و فروش سهام شرکت‌های بورسی می‌باشند.

این شرکت‌ها از مجموعه‌ای از افراد متخصص تشکیل شد‌ه که وضعیت شرکت‌های پذیرفته‌شد‌ه در بورس را بررسی و آنالیز می‌کنند. آنها می‌دانند چه موقع باید سهام این شرکت‌ها را خرید و چه زمان فروخت تا بیشترین سود را بدست آورند. یعنی فعالیت اصلی شرکت‌های سرمایه گذاری خرید و فروش سهام شرکت‌های بورسی و غیر بورسی در بهترین زمان است.

شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام شرکت‌ها را با هدف مدیریت خود شرکت نمی‌خرند، یعنی اصلا برایشان مهم نیست چه کسی دارد آن‌ها را مدیریت می‌کند. برایشان مهم این است که عملکرد شرکت خوب باشد و به بیشترین سوددهی برسد تا خودشان هم از این سوددهی نفع ببرند. هر زمان هم که شرکت به سوددهی نرسد یا روند نزولی در پیش گیرد، سهامش را می‌فروشند.

در حال حاضر، ده‌ها شرکت سرمایه گذاری در بورس فعالیت می‌کنند که برخی از آن‌ها مربوط به بانک‌ها یا موسسات اعتباری و لیزینگ هستند و برخی هم در زمینه‌های تخصصی مثل خودرو، ساختمان، صنایع شیمیای و… سرمایه‌گذاری می‌کنند.

انواع شرکت های سرمایه گذاری

شرکت های سرمایه‌گذاری را بر اساس مولفه‌های مختلف می‌توان به شکل زیر دسته‌بندی کرد:

شرکت‌های سرمایه گذاری به سه دسته سهامی عام، سهامی خاص و سرمایه گذاری استانی تقسیم می‌شود که در حال حاضر 116 شرکت سرمایه گذاری مجوز دارند که به شرح زیر است:

فعالیت شرکت‌ های سرمایه گذاری

شرکت‌های سرمایه‌گذاری نیز اساسنامه دارند که در آن شرح فعالیت‌ها و قوانین حاکم بر فعالیتشان بیان شد‌ه است. در اساسنامه همه شرکت ‌های سرمایه‌گذاری یک سری فعالیت‌های اصلی و فرعی وجود دارد که به شرح زیر است:

فعالیت اصلی

بخشی از فعالیت‌ اصلی شرکت‌های سرمایه گذاری به شرح زیر است:

• سرمایه‌گذاری در سهام، سهم الشرکه و سرمایه گذاری در صندوق‌ها با هدف کسب سود، به طوری که به تنهایی، توان کنترل صندوق‌های سرمایه گذاری را ندارند.
• سرمایه گذاری در اوراق بهادار بدون توانایی حق رای و انتخاب مدیر

فعالیت فرعی

بخشی از فعالیت‌ فرعی شرکت‌های سرمایه گذاری به شرح زیر است:

• سرمایه گذاری در فلزات گرانبها و گواهی سپرده‌های بانکی و سپرده‌های سرمایه‌گذاری بانک‌ها و موسسات مالی
• سرمایه‌گذاری در سهام، سهم الشرکه، سرمایه گذاری در صندوق‌ها با هدف کسب سود، به صورتی که توان کنترل شرکت و صندوق‌های سرمایه گذاری را دارند.
• سرمایه گذاری در دارایی‌های فیزیکی، پروژه‌های تولیدی و ساختمانی با هدف کسب سود
• ارائه خدمات مرتبط با بازار اوراق بهادار

سود شرکت سرمایه گذاری به چه صورت است؟

سوددهی شرکت های سرمایه گذاری به دو بخش تقسیم می‌شود:

بازده نقدی

این قسمت از سود را شرکت سرمایه‌گذاری در ازای هر سهم، به صاحب سهام پرداخت می‌کند. نرخ بازده نقدی نیز مانند صندوق‌های سرمایه گذاری، از تقسیم مبلغ سود پرداختی(DPS) به هر سهم بر ارزش هر سهم محاسبه می‌شود.

بازده سرمایه‌ای

این بخش از بازده مانند صندوق‌های سرمایه گذاری بابت افزایش ارزش سهام شرکت حاصل می‌شود و ناشی از افزایش ارزش اوراق بهادار موجود در سبد دارایی‌های شرکت است. به این ترتیب اگر بخواهیم بازده کل سرمایه‌گذاری در شرکت‌های سرمایه‌گذاری را به دست آوریم، مجموع این دو بخش را بر ارزش سرمایه‌گذاری اولیه تقسیم می‌کنیم. حاصل این تقسیم می‌تواند نشان‌دهنده عملکرد شرکت سرمایه‌گذاری باشد و از فرمول زیر محاسبه می‌شود:

هرچند بازده کل سرمایه‌گذاری یکی از شاخص‌های مهم برای بررسی نحوه عملکرد یک شرکت سرمایه‌گذاری یا هر نهاد مالی دیگر است، اما موضوع دیگری نیز باید مد نظر سرمایه‌گذاران قرار بگیرد و آن میزان ریسک در سرمایه‌گذاری است.

همانطور که صندوق‌های سرمایه گذاری در بورس براساس میزان ریسک انواع مختلفی دارند و سرمایه‌گذار باید ابتدا ریسک‌پذیری خود را بسنجد و بعد صندوق مناسب را انتخاب کند، شرکت های سرمایه گذاری هم میزان ریسک متفاوتی دارند.

بنابراین، قبل از سرمایه‌گذاری در یک شرکت سرمایه‌گذاری باید میزان ریسک‌پذیری خودمان را بدانیم و بعد با توجه به ریسک آن شرکت در سرمایه‌گذاری‌هایش و میزان بازدهی که در دوره‌های مختلف داشتـه، اقدام به سرمایه‌گذاری کنیم و در نهایت دانش و آگاهی نسبت به بورس، جز مفاهیم اولیه بورس است.

مقاله پیشنهادی: بورس چیست ؟

نحوه ارزش گذاری سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری

ارزش‌گذاری سهام شرکت های سرمایه گذاری بر دو اساس صورت می‌گیرد:

روش خالص ارزش دارایی‌ها

خالص ارزش دارایی‌های یک سهم در واقع ارزش یک سهم از شرکت سرمایه‌گذاری و معادل ارزش خالص دارایی‌ها (NAV) در صندوق‌های سرمایه‌گذاری است. این روش بر ارزش روز یا ارزش منصفانه برآوردی دارایی‌ها و اوراق بهادار شرکت استوار است.

به عبارتی، این ارزش برآوردی از ارزش ذاتی یک سهم شرکت را نشان می‌دهد. مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری از تقسیم خالص دارایی‌های شرکت (با کسر بدهی‌های شرکت) بر تعداد سهام متعلق به سهام‌داران به دست می‌آید.

(بدهی‌ها- دارایی‌ها) + ارزش افزوده= NAV

روش ارزش بازار

از آنجا که سهام شرکت‌های سرمایه گذاری در بازار سهام پذیرفته‌شده و مورد معامله قرار می‌گیرند، ارزش دیگری براساس میزان عرضه و تقاضای بازار پیدا می‌کنند. این ارزش می‌تواند با ارزش خالص دارایی‌ها (NAV) متفاوت باشد و از این جهت با صندوق‌های سرمایه‌گذاری (به جز صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله ) تفاوت دارد.

تفاوت شرکت سرمایه گذاری با صندوق سرمایه گذاری

در صندوق‌های سرمایه‌گذاری صدور و ابطال هر زمانی که سرمایه‌گذار بخواهد، می‌تواند با ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری از صندوق خارج ‌شود و سرمایه‌اش را نقد کند، اما در شرکت‌های سرمایه‌گذاری این امکان به راحتی فراهم نیست. بلکه یک سرمایه‌گذار در شرکت اگر قصد خروج و دریافت نقدی سرمایه‌اش را داشتـه باشد، باید سهام خود را به شخص دیگری منتقل کند.

خرید سهام در شرکت های سرمایه گذاری به راحتی خرید واحد سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها نیست و اگر کسی بخواهد سرمایه‌اش را وارد یک شرکت کند، در واقع باید سهام شخص دیگری را که قصد خروج دارد خریداری کند.

بنابراین می‌توان گفت قابلیت نقدشوندگی سهام در شرکت‌های سرمایه گذاری نسبت به صندوق های سرمایه گذاری بسیار کم است.

در جدول زیر، خلاصه‌ای از تفاوت‌های شرکت سرمایه‌گذاری با صندوق سرمایه‌گذاری آمد‌ه است:

تفاوت شرکت سرمایه گذاری با هلدینگ (Holding)

هلدینگ یا شرکت مادر برخلاف شرکت‌های سرمایه گذاری، سهام شرکت‌ها را میخرد و روی آن‌ها سرمایه‌گذاری می‌کند تا بتواند آن‌ها را مدیریت و کنترل کند. اما شرکت‎های سرمایه‌گذاری سهام شرکت‌های بورسی و غیر بورسی را می‌خرند و می‌فروشند تا برای سهام‌داران خود سود بسازند و در مدیریت شرکت‌هایی که سهامشان را خریداری کرده‌اند، دخالتی ندارند.

بنابراین شرکت‌های سرمایه گذاری زمانی سهام شرکت‌های زیرمجموعه خود را می‌فروشند که سود خوبی نصیبشان شود. در حالی که شرکت های هلدینگ سهام شرکت‌های زیرمجموعه خود را جز در موارد خاص نمی‌فروشند. مراحل ثبت این دو مدل شرکت شبیه به هم است و تنها تفاوتشان در سرمایه اولیه لازم برای ثبت است. به این صورت که سرمایه اولیه لازم برای ثبت شرکت هلدینگ در صورتی‌که سهامی خاص باشد 50 میلیارد ریال و در صورتی که سهامی عام باشد 100 میلیارد ریال است، اما شرکت سرمایه‌گذاری تنها در قالب سهامی خاص و با سرمایه اولیه 1 میلیون ریال به ثبت میرسد.

سخن پایانی در مورد تعریف شرکت های سرمایه گذاری و فعالیت آنها

شرکت ‌های سرمایه گذاری دارای مجوز از سازمان بورس هستند و جهت سرمایه گذاری، افراد می‌توانند با توجه به علایق و سلایق خود، در هر یک از این شرکت‌ها سرمایه گذاری کنند. به این نکته توجه کنید که دوره فعالیت صندوق‌های سرمایه گذاری بسار محدودتر از شرکت‌های سرمایه گذاری است و همچنین نقدشوندگی در صندوق‌های سرمایه گذاری بیشتر از شرکت های سرمایه گذاری است.

سوالات متداول